Leren bruggen bouwen

Technologie biedt de mogelijkheid gezondheidszorg en geneeskunde persoonlijker, duurzamer en kwalitatief beter te maken. Daarvoor zijn wel multidisciplinair geschoolde zorgprofessionals en wetenschappers nodig. Nieuwe programma's als de bachelor Regenerative Medicine and Technology en de master Health and Digital Transformation leiden studenten op, die in staat zijn disciplines te overstijgen en kunnen samenwerken met maatschappelijke partners.

En populair zijn deze multidisciplinaire programma's. Voor het komende studiejaar zijn er voor de master 50 serieuze aanmeldingen. Voor de bachelor is de teller inmiddels zelfs opgelopen tot meer dan 200. Waarom zijn deze opleidingen zo in trek? Volgens Jurica Bauer, coördinator van de bachelor, omdat we te maken hebben met innovatieve en grensverleggende wetenschappen. "De grote uitvindingen komen vaak vanuit het gebied tussen de disciplines. Studenten hebben door dat de inzet van technologie voor doorbraken in de wetenschap zorgt."

Bauer geeft enkele voorbeelden in de regeneratieve geneeskunde. Een opkomend vakgebied waar wetenschap en technologie samen nieuwe medische therapieën ontwikkelen, waardoor het lichaam zichzelf kan repareren of vernieuwen. "Bij een motorrijder waar na een ernstig ongeluk vroeger een been geamputeerd moest worden, kunnen we nu in sommige gevallen het beschadigde botweefsel laten groeien." Of neem diabetes. Bauer verwacht dat deze chronische ziekte over twintig jaar is uitgeroeid. "Ons lichaam zal zich met behulp van technologie steeds meer zelf kunnen herstellen. Het biedt een alternatief voor orgaan- en weefseltransplantaties en soms voor levenslange medicatie."

Datagedreven gezondheidszorg

Technologie speelt ook een cruciale rol in de digitale zorg en gezondheidswetenschap. Bij digitale zorg denk je aan handige gadgets. Apps waarmee je de bloeddruk kunt bijhouden, beeldbellen of digitale zelfmonitoring. Dat is e-health ook. Maar de digitale transformatie gaat verder en betreft grootschalige veranderingen van de werkprocessen en organisatiecultuur van ziekenhuizen, legt Marieke Spreeuwenberg uit. Zij is coördinator van de master Health and Digital Transformation. "Digitale technologie verandert de geneeskunde en gezondheidswetenschappen in een hybride gezondheidszorg, waarbij zorg deels fysiek deels digitaal aangeboden wordt." Dat is ook dringend nodig. Door vergrijzing zullen er grote personeelstekorten ontstaan, terwijl de zorgvraag fors zal groeien.
 

Ander perspectief

Een breed wetenschapsgebied dat steunt op technologie vraagt om een multidisciplinaire opleiding. Ook hierin komen de bachelor en master overeen. Beide opleidingen zijn een combinatie van diverse disciplines. Spreeuwenberg: "Bij ons is dit uiteraard gezondheidswetenschap, maar we hebben veel expertise nodig van data science, ict en ook van clinici, ethici en economen. Voordeel is dat je mensen ontmoet met een heel ander perspectief op hetzelfde probleem, wat weer resulteert in mooie interdisciplinaire onderzoeksvragen. Het programma sluit ook aan bij de behoeften van de arbeidsmarkt. Zes studenten van onze eerste lichting  hebben nu al - midden in hun opleiding - een baan aangeboden gekregen." 

Ook het programma van Bauer, de eerste bachelor regeneratieve geneeskunde in de wereld, bestaat uit een combinatie van diverse wetenschappen, technologieën en ondernemerschap. "Bij ons werken chemici samen met biologen, data scientists, engineers en artsen. En daarbij betrekken we ook allerlei maatschappelijke partners. We willen vooral kennis en praktijk bij elkaar brengen om de kwaliteit van de zorg te verbeteren en ook te komen tot een duurzamere gezondheidssector en uiteindelijk economie."
 

Veel tegelijk

De uitwerking van de kwalificaties resulteerde volgens Bauer in drie competenties: een afgestudeerde is onderzoeker en ontwerper, wetenschapper en engineer, en communicator en professional. Van daaruit zijn de leerdoelen bepaald. "Onze afgestudeerden moeten dus veel tegelijk kunnen. Ze zijn nieuwsgierig en in staat  oplossingen te bedenken voor technische problemen. Misschien hebben zij minder diepgang dan iemand die afgestudeerd is in één discipline. Maar daar staat tegenover dat zij makkelijker deskundigheidsgebieden overstijgen en beter het groter geheel van de wetenschap overzien. Het zijn echte bruggenbouwers." 

Jurica Bauer is programmacoördinator van de bachelor Regenerative Medicine and Technology en als universitair docent verbonden aan het instituut MERLN van de Faculteit Health, Medicine and Life Sciences van Universiteit Maastricht. Zijn interesse gaat uit naar innovatie en onderzoek naar STEM-onderwijs en slimme materialen voor medische toepassingen.

UMagazine

Het profiel van de afgestudeerde in de master Health and Digital Transformation is hiermee vergelijkbaar. Het berust op vier competenties, namelijk expert, onderzoeker, communicator en professional, vertelt Spreeuwenberg. "Afgestudeerden zijn expert in data, hebben een onderzoekende houding en de daarvoor benodigde vaardigheden. Ze kunnen communiceren met zowel een arts, dataspecialist als patiënten. En ook zijn zij in staat te reflecteren over de eigen goede kanten en verbeterpunten."
 

Praktische kennis

Bij de invulling van beide curricula is het werkveld van grote invloed geweest. Spreeuwenberg: "We hebben  ziekenhuizen, zorgorganisaties en ook kennisinstituten gevraagd waar zij behoefte aan hebben. Welke thema's vinden zij belangrijk? Onze studenten werken de helft van hun tijd aan een opdracht bij een organisatie. We denken dat je ook op academisch niveau veel leert in de praktijk." Bauer: "Bij ons heeft een curriculumcommissie na overleg met de beroepssector bepaald wat de actuele thema's zijn. Een grote uitdaging was dat de multidisciplinariteit voordeel oplevert. Je wilt niet dat afgestudeerden 'jack of all trades, master of none' worden. Dan weten ze van alles een beetje maar niet genoeg om expert te zijn. Vandaar het nieuwe profiel."
 

Voertaal

Het kan niet anders dan dat zulke programma's in het Engels zijn. Beide coördinatoren kunnen het zich gewoonweg niet anders voorstellen. Spreeuwenberg: "De voertaal van het onderzoeksveld is Engels, de literatuur, de congressen." Bauer: "Bijna alle relevante vacatures voor werkplekken in Nederland zijn in het Engels. Het is overigens een vraag die we ook aan het beroepenveld hebben gesteld. Iedereen adviseerde Engels, omdat dit veld nu eenmaal heel internationaal is." Spreeuwenberg tenslotte: "De jongere generaties zien het probleem helemaal niet, ze denken veel globaler." 


Tekst: Hans van Vinkeveen
Illustratie: Ted Struwer

Marieke Spreeuwenberg is programmacoördinator van de master Health and Digital Transformation en hoogleraar Health Innovation and Digital Transformation aan de Faculteit Health, Medicine and Life Sciences van Universiteit Maastricht. Zij houdt zich bezig met de digitale transformatie van de gezondheidszorg, in het bijzonder de ontwikkeling van datagedreven en digitale zorginnovaties en de implementatie hiervan door gezondheidsorganisaties.

UMagazine

Lees ook