Brain Science: holistische bachelor hersenwetenschap
Brain Science. Zo heet de nieuwe bachelor die in september van start ging aan de Faculty of Psychology and Neuroscience. Een opleiding, opgezet met de Faculty of Health and Life Sciences (FHML) en de Faculty of Science and Engineering (FSE), waarin psychologie, biologie en wiskunde geïntegreerd worden om het brein te bestuderen. “Alleen als we over de grenzen van vakgebieden heen kijken, kunnen we vooruitgang blijven maken in het doorgronden van onze hersenen,” zegt Peter De Weerd, hoogleraar en programmaleider van de nieuwe bachelor.
Eén op de vier mensen wordt ooit geconfronteerd met een hersenziekte. Daaronder vallen de ziektes van Parkinson en Alzheimer, maar ook vele problemen met zien of horen hebben met de hersenen te maken. Om effectievere behandelingen te ontwikkelen, proberen wetenschappers de werking van de hersenen beter te doorgronden. In de bachelor Brain Science leren studenten holistisch te kijken, door verschillende wetenschappelijke disciplines te combineren. Een gamechanger?
Peter De Weerd denkt even na. “Niet van vandaag op morgen,” zegt hij, “maar we zijn er wel van overtuigd dat het combineren van verschillende disciplines, ook wel transdisciplinariteit genoemd, belangrijke nieuwe inzichten oplevert. Onderzoek naar de hersenwerking wordt geleverd in drie domeinen: een aantal biologische disciplines, de psychologie gepaard aan de cognitieve neurowetenschappen, en de computationele wetenschappen. Met de bachelor Brain Science verbinden we die drie domeinen. Onze studenten worden de bruggenbouwers tussen de specialisten. Bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van een app voor digitale zorg, het ontwikkelen van gentherapie, of het toepassen van hersenstimulatie. Psychologie, biologie, wiskunde, AI en technologie sámen zijn nodig om echt inzicht te krijgen in het menselijk brein, en om behandelingen uit te werken. Een holistische aanpak dus met aandacht voor de ethische aspecten. Dat vergt een andere manier van opleiden. We willen in Maastricht een generatie wetenschappers vormen die breder kijkt.”
Grote uitdagingen
Het idee voor de bachelor Brain Science lag al een jaar of vijftien in de koelkast bij FPN, weet De Weerd. “In september 2020 kreeg ik de opdracht van onze afscheidnemende decaan Harald Merckelbach om er werk van te maken. Een eerste voorstel werd nog afgewezen door de toetsingscommissie van het Ministerie van Onderwijs. Men vond de opleiding maatschappelijk en wetenschappelijk weliswaar relevant, maar er waren twijfels over de arbeidsperspectieven. Een brede enquête bij instellingen en bedrijven toonde echter een grote behoefte aan zowel de harde als zachte vaardigheden die we de Brain Science studenten aanreiken. Aan mensen die over grenzen kijken en in teams werken, zoals ze leren in het probleemgestuurd onderwijs van de UM.”
Perfecte plek
De Weerd is van huis uit klinisch psycholoog, opgeleid en gepromoveerd aan de KU Leuven. Na zijn promotie in 1991 werkte hij 12 jaar in de Verenigde Staten waar hij neurale mechanismen van visuele waarneming en aandacht bestudeerde. Na zijn Amerikaanse periode waarin hij onder meer samenwerkte met de befaamde neurowetenschappers Leslie Ungerleider en Robert Desimone had hij opties te over om naar het Europese vasteland terug te keren. Hij koos voor FPN in Maastricht. “Deze jonge faculteit sprak me aan. Ik voelde een geest van samenwerking tussen mensen met verschillende achtergronden en nationaliteiten. Het leek mij een perfecte plek om onderzoek te doen samen met leuke mensen. En wat ik niet had kunnen voorzien: het bleek ook een perfecte plek om de nieuwe bachelor Brain Science op te zetten. De kans om met jonge mensen echt een nieuwe richting in te slaan, hoe mooi is dat? En die nieuwe weg uit te werken met een superteam van collega’s van drie faculteiten? Een geweldige ervaring.”
“Er is een grote behoefte aan zowel de harde als zachte vaardigheden die we de Brain Science studenten aanreiken.”
Peter De WeerdBoven verwachting
Uiteindelijk gaf zowel de toetsingscommissie als de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) groen licht. Eind 2023 was het curriculum in concept klaar waarbij Peter de essentiële rol van zijn collega-programmaleiders, Gunter Kenis (FHML) en Nico Roos (FSE), en van Heidi Prevoo (Senior Policy Advisor Education FPN) wil benadrukken. De werving leverde onverwacht veel respons op. “Terwijl we slechts low profile mogen adverteren, alleen binnen de Benelux. We hebben alleen een open dag gehouden. De belangstelling heeft ons compleet overdonderd. Begin augustus hadden we 135 geschikte kandidaten waarvan zich meer dan 60 definitief hebben ingeschreven. Onder die 135 zijn er meer dan de helft uit Nederland, samen met een mix van buitenlandse studenten. Een grote meerderheid vrouwen ook, en dat voor een Beta-opleiding.”
Vervolgstudies en arbeidsmarkt
Een directe verklaring daarvoor heeft hij niet. “Het feit dat Brain Science naast het fundamenteel-wetenschappelijke aspect ook raakt aan mogelijke behandelingen, spreekt vrouwen wellicht aan. Maar het belangrijkste is dat Brain Science een uitstekende opleiding is voor zowel vrouwen als mannen, met vele mogelijkheden voor vervolgstudies in verschillende disciplines. Natuurlijk zien we graag dat sommigen blijven en samen met ons verdere stappen doen in het hersenonderzoek. Maar we hopen vooral dat onze alumni zullen uitzwermen om op vele plekken en in velerlei jobs een verschil te maken. Uitdagende functies genoeg voor onze afgestudeerden op de arbeidsmarkt.”
Hersenwetenschap
De Weerd is razend benieuwd naar de impact van ‘zijn’ bachelor. “De wetenschap dat binnen enkele jaren een nieuwe generatie jonge mensen met een nieuw denkkader kan meewerken aan het zoeken naar oplossingen voor de wetenschappelijke en maatschappelijke uitdagingen van deze tijd, dat is een grote bron van voldoening. Het is goed mogelijk dat ik op die manier onrechtstreeks meer ga bijdragen tot de hersenwetenschap dan via mijn eigen onderzoek.”
Tekst: Jos Cortenraad
Illustraties: Veronique de Jong
Lees ook
-
Twee wetenschappers van Universiteit Maastricht (UM) krijgen een Vidi-beurs van €850.000,- voor hun onderzoeksprojecten. Dat heeft subsidieverstrekker NWO donderdag bekendgemaakt.
-
Deze vragen worden beantwoord in vier consortia, gesubsidieerd door NWO Complexity. MaCSBio is betrokken bij twee van deze consortia en zal onderzoek doen naar complexe systemen op gebied van gezondheid en voeding.
-
Aan de hand van een hersenscan kunnen zien welk geluid iemand heeft gehoord. Onderzoekers van de Universiteit Maastricht hebben onlangs voor een wereldprimeur gezorgd door gehoord geluid te reconstrueren op basis van iemands breinactiviteit.
