“Migratie is heel normaal”

Met de aanhoudende toestroom van mensen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten, maar ook vluchtelingen uit andere gebieden die minder vaak in het nieuws zijn, zijn het spannende tijden voor onderzoekers die zich met migratievraagstukken bezighouden. En dat is een understatement, zegt Jessica Hagen-Zanker. Namens ODI coördineert zij verschillende grote onderzoeksprojecten die een licht moeten werpen op verschillende migratiestromen. Het onderzoek richt zich vooral op de effectiviteit van beleid.

"Het doel van ODI is om onrecht en ongelijkheid aan de kaak te stellen," vertelt ze. "Veel landen proberen migratie te beperken door maatregelen zoals het terugsturen van vluchtelingenboten op de Middellandse Zee, of het plan van de Britse regering om vluchtelingen naar Rwanda te sturen. Dat is niet alleen in strijd met het internationaal recht, maar het is ook geen effectieve manier om migratie te voorkomen. Het maakt migratie alleen maar minder veilig en duurder. Mensen komen toch wel, op zoek naar een beter leven. Historisch gezien is dat heel normaal."

Ook is het weren van migranten economisch gezien niet verstandig. "In heel West-Europa zijn er enorme tekorten aan arbeidskrachten. In de maakindustrie, de gezondheidszorg, de logistiek, eigenlijk in de meeste sectoren. Migranten zijn een belangrijke oplossing, maar politici zijn bang dat een gastvrijer beleid ze stemmen en macht kost. Niemand werkt aan structurele oplossingen, het is allemaal kortetermijnpolitiek. Met ons onderzoek brengen we feiten aan het licht en stellen we oplossingen voor."

ODI werd opgericht in 1960 en heeft nu meer dan 200 medewerkers. De afgelopen jaren heeft de organisatie gewerkt aan het dekoloniseren van haar onderzoeksagenda en de manier waarop ze zich naar buiten toe presenteert, bijvoorbeeld door de oude naam Overseas Development Institute, met zijn koloniale connotaties en focus op ‘ontwikkelingslanden’, te laten vallen. Tegenwoordig wordt de organisatie beschouwd als een serieuze, mondiale denktank op het gebied van duurzaamheid, economische ontwikkeling en maatschappelijke vraagstukken. En dus ook migratie, het vakgebied van Hagen-Zanker. Ze kwam ruim 12 jaar geleden bij ODI, na haar studie Internationale Economie en haar promotie in Maastricht. Daarnaast was ze ook werkzaam als coördinator van de masteropleiding Social Protection Policy/Financing.

"De jaren zijn voorbijgevlogen,” overpeinst ze vanuit haar kantoor in Londen. "Ik ben nog lang niet klaar, leer nog voortdurend nieuwe dingen. De wereld is enorm in beweging en het migratievraagstuk is zo omvangrijk. Ik wil bijdragen aan oplossingen. Soms boeken we succes, wanneer de juiste mensen ons onderzoek lezen of het gebruiken voor discussies. Soms zien we zelfs kleine veranderingen in het beleid."