Wetenschapsagenda januari 2015

“Dosimetry of preclinical and clinical case studies of 18F-radiopharmaceuticals using Positron Emission Tomography and Computed Tomography: Methods of quantification, their improvement and considerations of critical exposures”

Bij computertomografie (CT) en positronemissietomografie (PET) wordt gebruikgemaakt van ioniserende straling. Deze technieken worden veelvuldig gebruikt in preklinische en klinische fases. De mate waarin dieren en mensen worden blootgesteld aan straling dient nader te worden bekeken. 
In dit proefschrift is de stralingsdosimetrie van 18F-radiofarmaceutica  onderzocht bij mensen en dieren en er wordt een meer ethische en economische benadering van preklinische dosimetrie gepresenteerd. Er is ook gekeken naar de dosimetrie van de microCT eXplore 120.
Dieren zijn blootgesteld aan significante hoeveelheden straling in longitudinale onderzoeken naar zowel PET als CT, die onderzoekers in acht dienen te nemen. De onderzochte 18F-radiofarmaceutica werden wat de straling betreft als veilig beschouwd voor gebruik bij mensen.

Trefwoorden:

straling, CT, PET, radiofarmaceutica

“Behavioral activation for depressed patients in Iran: Effectiveness, predictors and mediators in the context of a Randomized trial”

Gedragsactivatie is een relatief nieuwe psychologische behandeling die een bruikbaar alternatief en effectieve behandeling kan zijn voor mensen met een ernstige depressieve stoornis. De bevindingen van dit proefschrift tonen dat de deelnemers die de voorkeur gaven aan psychologische behandeling tegen depressie, meer profijt zouden kunnen hebben van gedragsactivatie dan van antidepressiva. De uitval van de behandeling was hoger voor de groep die de voorkeur gaf aan psychologische behandeling, maar tegelijkertijd antidepressiva kregen. Het implementeren van gedragsactivatie in klinische settings is eenvoudiger dan cognitieve gedragstherapie. Deze methode kan na een kortstondige training worden gegeven door GGZ-professionals. Behandeling door middel van gedragsactivatie kan een zeer kosteneffectieve interventie voor depressie zijn.

Trefwoorden:

Gedragsactivatie, depressie, behandeling, Iran

“The big challenge of small sentinel lymph node tumor Burden in breast cancer”

“Strategies to activate brown adipose tissue in humans”

Het is bekend dat wit vetweefsel energie opslaat in de vorm van vet. Het bruine vet kan juist vetten en suikers verbranden voor productie van warmte in het lichaam. In de kou wordt de activatie van bruin vet gestimuleerd. Dat stimuleren van bruin vet kan mogelijk ingezet worden voor gewichtsregulatie. Naast kou zijn in dit proefschrift alternatieve manieren om bruin vet te stimuleren onderzocht. Uit de studies blijkt dat blootstelling aan koude de meest effectieve manier is om bruin vet te activeren. Daarnaast blijkt dat bruin vet ook actief is na de inname van een calorierijke maaltijd. Bruin vet kan dus mogelijk op verschillende manieren een rol spelen in het reguleren van een gezonde energiebalans.

Trefwoorden:

bruin vet, gewichtsregulatie

“Molecular biology of the Birt-Hogg-Dubé syndrome”

Het Birt-Hogg-Dubé (BHD) syndroom is een erfelijke, zeldzame ziekte waarbij patiënten goedaardige huidtumoren, cystes in verschillende organen, klaplongen en niertumoren kunnen ontwikkelen. Omdat deze symptomen ook voorkomen in de bredere populatie is inzicht in de ontstaansmechanismes hiervan belangrijk voor het verbeteren van behandelingen. BHD wordt veroorzaakt door een fout in het eiwit folliculin (FLCN). Dit proefschrift toont aan dat verlies van normaal FLCN leidt tot vertraging van de aanmaak van het cilium, een antenne-achtige structuur op de cel, en tot een verhoogde activiteit van een signaalroute die betrokken is bij de aanpassing van cellen bij verminderde zuurstof. Verder is het recycling systeem dat oude onderdelen van de cel afbreekt geremd.

Trefwoorden:

Birt-Hogg-Dubé syndroom, ontstaansmechanisme

“Thiopurines in inflammatory Bowel Diseases”

Aan patiënten met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa worden vaak thiopurines als onderhoudsbehandeling (azathioprine en 6-mercaptopurine) voorgeschreven. 
Bij de afbraak van thiopurines ontstaan 6-TGN, die van belang zijn voor het therapeutisch effect, maar ook schadelijk kunnen zijn voor de witte bloedcellen, en de 6-MMPR metabolieten die veelal leiden tot het vroegtijdig staken van de behandeling door het optreden van leverschade en vervelende bijwerkingen, zoals misselijkheid en braken. 
Dit proefschrift beschrijft een onderzoek naar het nut van het meten van deze afbraakproducten. Het meten van deze afbraakproducten na één week van de behandeling voorspelt het optreden van deze bijwerkingen. Er blijkt dat er vaak sprake is van een te lage dosering en verder is één op de zes patiënten therapie-ontrouw. 
De meting van afbraakproducten biedt belangrijke mogelijkheden ter verbetering van de effectiviteit en veiligheid van thiopurines.

Trefwoorden:

ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, behandeling, thiopurines, afbraakproducten

“The quality of vocational education. Differing values, behavior and policy”

In dit proefschrift wordt met een vignetstudie in beeld gebracht dat de betrokkenen bij het beroepsonderwijs verschillende accenten leggen bij de kwaliteit van een beroepsopleiding. Beleidsmakers vinden het belangrijk dat er voldoende diploma’s gehaald worden, studenten dat ze  goede docenten hebben, docenten dat de opleiding structuur biedt en werkplekbegeleiders dat het curriculum uitdagend is. Er is echter een aspect dat iedereen belangrijk vindt: dat werkgevers tevreden zijn over afgestudeerde studenten. Vervolgens is  bij studenten gekeken of hun kwaliteitsidee ook terug komt in hun studiekeuze en wat de overheid doet om de kwaliteit van het beroepsonderwijs te stimuleren.   Door inzicht in de meningen en het gedrag van betrokkenen kan de overheid beter reflecteren op haar beleid, dit gerichter inzetten en daar waar mogelijk ruimte laten aan het onderwijsveld om het onderwijs in te richten naar eigen inzicht.

Trefwoorden:

onderwijskwaliteit, beroepsonderwijs, mbo, vignetstudie, onderwijsbeleid, schoolkeuze

“What’s in a Team: a dynamic perspective on Intragroup Conflict and Team Turnover”

Dit proefschrift richt zich op groepsprocessen die de prestaties van teams kunnen beïnvloeden en dan met name op conflicten die zich kunnen voordoen binnen een team, diversiteit in teams en veranderingen in de teamsamenstelling (teamverloop). Het onderzoek is uitgevoerd over een periode van 4 jaar binnen een zorginstelling voor mensen met een (verstandelijke) beperking. 
Dit proefschrift introduceert een aangepaste manier om teamverloop te meten. Traditioneel gezien wordt teamverloop alleen kwantitatief gemeten. Hier wordt deze uitgebreid met een kwalitatieve component, gebaseerd op de competenties van de medewerkers. 
De resultaten van dit proefschrift laten zien dat teamverloop tot taak-gerelateerde conflicten kan leiden, en dat daarmee de teamprestaties negatief kunnen worden beïnvloed. Alleen in teams met ervaren medewerkers leidt teamverloop niet tot conflicten en is daar dan ook niet van invloed op de prestatie.

Trefwoorden:

teams, groepsprocessen, prestaties

“A good laugh and a long sleep; Insights from prospective and ambulatory assessments about the importance of positive affect and sleep in mental health”

Dit proefschrift focust op het gebruik van de Experience-Sampling-Methode (ESM) in geestelijke gezondheids- en slaaponderzoek. ESM is een dagboektechniek die in het dagelijks leven stemmingen, ervaringen en gedrag, prospectief meet. ESM werd gebruikt om de link tussen slaap, stemming en depressie te onderzoeken. Het bleek dat een waargenomen slechtere slaapkwaliteit samenhangt met minder positieve stemming de volgende dag en met verhoogde depressieve klachten op de lange termijn. Voorts werd ESM voor het eerst succesvol als therapeutische toepassing gebruikt. Informatie over stemming en gedrag, die depressieve patiënten in ket kader van een ESM-onderzoek elektronisch hebben verzameld, werd teruggekoppeld om meer inzicht te geven.

Trefwoorden:

Experience-Sampling-Methode (ESM), depressie, onderzoek, therapie

“Higher education in the national and international economy”

“Exercise strategies to optimize glycemic control in type 2 diabetes”

“Frailty in old age; conceptualization and care innovations”

Dit proefschrift gaat in op aspecten rondom conceptualisering van het begrip kwetsbaarheid. Tevens wordt ingegaan op enkele zorgvernieuwingen in intra- en extramurale setting. Wat betreft het begrip kwetsbaarheid is een van de conclusies dat kwetsbaarheid als zodanig wellicht te complex is om te vatten in een korte, simpele en snel af te nemen vragenlijst. Mogelijk is het meer zinvol na te gaan voor welke specifieke uitkomsten ouderen kwetsbaar zijn of een verhoogd risico hebben dan een algemene conclusie te trekken of ouderen wel of niet kwetsbaar zijn. De drie beschreven zorgvernieuwingen laten zien dat de ontwikkeling van adequate zorginnovaties om dagelijks functioneren van kwetsbare ouderen verder te verbeteren een uitdaging blijft. Het lijkt zinvoller om de bestaande zorg, die al van hoog niveau is, op meer efficiënte wijze in te richten.

Trefwoorden:

kwetsbaarheid, ouderenzorg, zorgvernieuwingen, public health

“Biological Data in Pathways and Networks”

In de vele cellen in ons lichaam werken genen, proteïnen en metabolieten samen. Zodra er iets in dit complexe netwerk verkeerd gaat, kunnen er ziektes optreden. In de groeiende nieuwe onderzoeksdiscipline genaamd systeembiologie proberen we een beter begrip te verkrijgen van de werking van cellen bij gezondheid en ziekte. In dit proefschrift worden nieuwe instrumenten gepresenteerd die de verbindingen tussen proteïnen onderling en hun invloed op het functioneren en het gedrag van cellen organiseren, visualiseren en analyseren. Aan de hand van voeding- en obesitas studies wordt gedemonstreerd hoe deze nieuwe instrumenten tot een beter begrip leiden van de samenhang van deze processen en hoe deze beïnvloed kunnen worden door verschillende medicijnen en voedingsmiddelen. Dit biedt aanknopingspunten voor beter gecombineerde behandelingen en gezondere diëten.

Trefwoorden:

Systeembiologie, netwerken, voeding

“Exploring course and outcome across the psychosis-continuum”

“Economic preferences and financial risktaking”

“Dopayours is not dopamine: genetic, environmental and pathological variations in dopaminergic stress processing”

Overmatige blootstelling aan stress is één van de gevaren van deze moderne tijd. Wat er in de hersenen gebeurt tijdens stress is echter niet duidelijk. Dit proefschrift richt zich op het meten van de effecten van stress op dopaminerge neurotransmissie in het brein. Mensen werden blootgesteld aan experimentele stress (een moeilijke rekentaak) en dagelijks leven stress werd gemeten. De belangrijkste conclusie was dat lage dopamine niveaus in het brein tijdens stress een verhoogde stress-gevoeligheid en psychische klachten naar aanleiding van stress voorspelden. Hoge dopamine niveaus werkten beschermend voor stress. Deze kennis kan bijdragen aan de ontwikkeling van farmacologische interventies voor stress-gerelateerde psychische klachten.

Trefwoorden:

stress, dopamine, PET, beeldvorming, psychiatrie 

“Dietary proteins and blood pressure regulation”

Een eiwitrijk voedingspatroon kan de bloeddruk verbeteren. Het is nog onduidelijk of dat door de eiwitten zelf komt en welke eiwitrijke voedingsbronnen het beste effect hebben. In dit proefschrift werd onderzocht of dagelijkse consumptie van een mengsel van gezuiverde dierlijke en plantaardige eiwitten in plaats van koolhydraten (glucose) invloed had op de bloeddruk van mensen met overgewicht en een licht verhoogde bloeddruk.  Het dagelijks vervangen van 60 gram koolhydraten in de voeding voor 60 gram van het eiwitmengsel verlaagde de bloeddruk na 4 weken. Een verbeterde vaatfunctie zou hier een rol bij kunnen spelen. Echter, observaties van de bloeddruk en vaatfunctie direct na eiwitinname bevestigen dit beeld niet en laten juist een grotere bloeddrukdaling na koolhydraatinname zien zonder verschillen in vaatfunctie. Een mogelijke verklaring is dat eiwitten en koolhydraten direct na inname verschillende hormonale effecten teweegbrengen, waardoor de bloeddrukreactie verschilt van het effect dat op lange termijn wordt waargenomen.

Trefwoorden:

bloeddruk, voeding, eiwitten, koolhydraten

“The adaptation process after acquired brain injury: Pieces of the puzzle”

Dit proefschrift toont dat een lage zelf-effectiviteit en in hoge mate gebruik maken van emotiegerichte coping (het uiten van negatieve emoties) in de subacute fase na doormaken van hersenletsel, voorspellend zijn voor een slechtere kwaliteit van leven op de langere termijn. Het is dus belangrijk om in een vroeg stadium deze factoren te screenen om patiënten met een hoger risico op een slechtere uitkomst te identificeren. Verder blijkt ook dat patiënten met een hogere mate van zelf-effectiviteit succesvoller zijn in het bereiken van hun belangrijke levensdoelen en daarmee een hogere kwaliteit van leven ervaren, minder stress hebben en actievere vormen van coping hanteren.

Trefwoorden:

hersenletsel, zelf-effectiviteit, coping, kwaliteit van leven

“Public health and international health educational programmes for low- and middle-income countries: questioning their outcomes and impact”

“Basic Mathematics Skills Development in Children: an evaluative study on cognitive and educational factors”

In Nederland ligt de rekenontwikkeling van kinderen lager dan verwacht. Er is dan ook veel belangstelling voor hoe deze verbeterd kan worden. De resultaten van dit proefschrift duiden op het belang van de vaardigheid om de waarde van een getal snel en juist te kunnen verwerken. Deze vaardigheid kan bij groep 2-leerlingen gebruikt worden als een vroege voorspeller van mogelijke rekenproblemen. Het is belangrijk dat leerlingen al in groep 1 en 2 vertrouwd raken met getallen en hun waarden. Ook zien we dat een jaar extra onderwijs alleen effectief is voor het verbeteren van basis reken-wiskunde vaardigheden bij groep 2-leerlingen. Dit is het gevolg van een disbalans tussen het aanleren van wiskundige redeneervaardigheden en het systematisch oefenen van basis reken-wiskunde vaardigheden. Een laatste beleidsimplicatie is dat interventies (b.v. educatieve computerprogramma’s) toegesneden moeten worden op de cognitieve sterke en zwakke punten en al aanwezige reken-wiskunde vaardigheden van leerlingen.

Trefwoorden:

basisonderwijs, rekenontwikkeling, beleid

“Stem and Progenitor Cells in Preterm Infants: Role in the Pathogenesis and Potential for Therapy”

“Urinary and salivary S100B monitoring in high risk infants”

“AFFECT DYNAMICS; A focus on genes, stress, and an opportunity for change”

“Daily physical activity and COPD“

“Surving childhood new perspectives on the link between childhood trauma and psychosis”

“Audit Committee Design and Effectiveness”