Wetenschapsagenda april 2013

“Postprandial  muscle protein synthesis in the elderly”

Ouderdom gaat gepaard met een verlies van de spiermassa. Dit proefschrift beschrijft een serie voedingsinterventies waarmee we de opbouw van spieren in oudere personen effectief willen verhogen. Fysieke inspanning voor de maaltijd is een effectieve manier om dit te bereiken. Daarnaast spelen de kwaliteit van het eiwit in de maaltijd en de hoeveelheid een belangrijke rol. Snel verteerbare eiwitten zijn effectiever dan langzaam verteerbare eiwitten, vooral de consumptie van wei-eiwit (uit melk) bleek bijzonder effectief te zijn. De hoeveelheid wei-eiwit die in een enkele maaltijd moet worden geconsumeerd om de opbouw van spieren maximaal te verhogen bedraagt 35 gram of meer.

Trefwoorden:

spieren, ouderdom, eiwitten, voeding, melk, vlees

“European Union Property Law; From fragments to a system”

Binnen de Europese interne markt wordt het voor steeds meer particulieren en bedrijven mogelijk om goederen en onroerend goed te (ver)kopen in andere lidstaten. Het toepasselijke recht op dergelijke transacties verschilt echter per lidstaat, en het is partijen niet toegestaan hun transactie onder het recht van één lidstaat te brengen. Aanpassingen aan verschillende rechtstelsels verhoogt de transactiekosten, en de rechtsverschillen tussen lidstaten kunnen iemands eigendomsrecht in het verkochte goed verloren doen gaan. Europees recht voor dergelijke eigendomstransacties, bruikbaar binnen de gehele interne markt, zou hier uitkomst bieden. Deze dissertatie presenteert een voorstel voor de ontwikkeling van dergelijke regelgeving.

Trefwoorden:

Europees recht, eigendomstransacties

“The Ubiquitin Proteolytic System: From the Backyard to the Forefront of Biological Research and Clinical Applications”

“Childhood overweight: The influence of parenting on children’s energy balance-related behavior”

In dit proefschrift wordt de invloed van opvoedingsstijlen en specifieke ouderschapspraktijken op het eet- en bewegingsgedrag van kinderen onderzocht. Die invloed blijkt namelijk aanzienlijk te zijn. Bij gebrek aan betrouwbare Nederlandstalige vragenlijsten voor ouders werden deze eerst ontwikkeld en gevalideerd. Vervolgens hebben ouders uit het KOALA geboorteonderzoek deze vragenlijsten ingevuld voor hun kinderen. Resultaten laten zien dat voedingspraktijken binnen een gezin grote invloed hebben op het eetgedrag van kinderen. Kinderen eten gezonder als ouders controle houden over wat hun kind eet. Druk uitoefenen om meer te eten en het geven van voeding als beloning werkt averechts. Het effect van voedingsregels op het eetgedrag van kinderen hangt verder af van opvoedingsklimaat thuis en karakter van het kind (temperament en eetstijl). In een positieve opvoedingscontext (gekenmerkt door zorgzaamheid, structuur en gedragscontrole) hebben voedingsregels meer effect dan in een dwangmatige en over-protectieve thuisomgeving. De bevindingen zijn van belang voor het verbeteren van interventieprogramma’s voor ouders met kinderen die overgewicht hebben.

Trefwoorden:

opvoeding, eetgedrag, kinderen, overgewicht

“Ambulatory Rehabilitation in Patients with Spinal Cord Injury: a clinical perspective”

Na het ontstaan van een dwarslaesie herstelt ongeveer 45% van de patiënten zijn loopfunctie binnen een jaar. Deze dissertatie gaat over de herstelprofielen van bepaalde letseltypes, op de beoordeling van het loopvermogen, en op looptraining met robots voor ernstig getroffen patiënten. De studies tonen aan dat patiënten met een onvolledige dwarslaesie duidelijk herstel vertonen. Zenuwcentra lager dan de laesie reageren op gerichte training en dat is belangrijk voor de vroege fase wanneer de symptomen van de dwarslaesie het meest aanwezig zijn. De vooruitgang van de loopfunctie in de loop van de revalidatie kan betrouwbaar en gevalideerd worden beoordeeld via klinische tests. Bewegingstraining met robotapparaten verbetert loopsnelheid en uithoudingsvermogen. Verder onderzoek is nodig naar het belang en de haalbaarheid van de trainingintensiteit.

Trefwoorden:

dwarslaesie, herstel, loopvermogen, robottraining

“Dynamic Cerebral Autoregulation: from methodology towards clinical application”

In dit proefschrift wordt de regeling van de doorbloeding van de hersenen onderzocht. Bij verschillende ziektebeelden, zoals na een herseninfarct of bij een hoofdtrauma, functioneert deze regeling plaatselijk niet meer voldoende. Getracht is om een eenvoudige meetmethode te ontwikkelen om de functie van deze regeling te kwantificeren.  Daarbij worden de bloeddruk en de bloedstroom in de hersenen niet-invasief gemeten. Door middel van technieken uit de signaalanalyse kan de functie van de regeling worden weergegeven met een aantal eenvoudige parameters. De reproduceerbaarheid van deze metingen is echter nog onvoldoende voor een diagnostische test in de individuele patiënt. Wel kan de methode worden gebruikt om groepen patiënten met elkaar te vergelijken.

Trefwoorden:

doorbloeding, hersenen, trauma, meting

“The investigative function of the European Parliament; holding the EU executive to account by conducting investigations”

Door de toenemende macht van de Europese Unie neemt ook de noodzaak om de uitoefening van die macht kritisch te controleren toe. Het organiseren van parlementaire onderzoeken is een manier waarop het Europees Parlement machtsuitoefening door uitvoerende organen, zoals de Europese Commissie en de Raad van de Europese Unie, kritisch tegen het licht kan houden. Het proefschrift analyseert de theorie en praktijk van parlementaire onderzoeken. Eén van de conclusies is dat parlementair onderzoek een geschikt instrument is om de Europese Commissie ter verantwoording te roepen, maar dat de Raad van de Europese Unie vaak nog te eenvoudig de dans ontspringt.

Trefwoorden:

Europes Unie, controle, parlementair onderzoek

“Terug naar af met de GGZ? Pleidooi voor een innovatieve en duurzame psychische hulpverlening”

“Axillary treatment and risk of regional recurrence in breast cancer patients”

De schildwachtklierprocedure is geïntroduceerd bij borstkankerpatiënten om minder vaak okselklierdissecties te hoeven verrichten. Hierbij worden de eerste lymfeklieren die lymfe ontvangen van de borsttumor, geïdentificeerd, verwijderd en onderzocht op uitzaaiingen. Door intensievere bewerking van de schildwachtklieren worden vaker kleinere uitzaaiingen (micrometastasen) geïdentificeerd. Indien de schildwachtklier geen uitzaaiingen bevat, wordt geen okselklieroperatie verricht. De vraag is of dit ook veilig is bij micrometastasen in de schildwachtklier. Het achterwege laten  van een okselklieroperatie bij deze groep wordt in verband gebracht met verhoogde kans op terugkeer van uitzaaiingen binnen 5-jaar.  Okselbehandeling wordt aanbevolen bij patiënten met schildwachtklier micrometastasen en ongunstige kenmerken van de tumor, die geen ondersteunende systemische therapie krijgen.

Trefwoorden:

borstkanker, uitzaaiingen okselklier, schildwachtklierprocedure

“Actus reus and participation in European criminal law”

“Same but different: Functional correlates of different psychopathy dimensions in (antisocial) youth”

“REIT Investment Decisions: Governance, Behavior, and Sustainability”

“Finding ways to promote STI testing among the Afro-Carribean community in the Netherlands”

Onderzoek heeft aangetoond dat er jaarlijks meer soa’s worden gevonden onder de Afro-Caribische gemeenschap dan onder de andere etnische gemeenschappen in Nederland. Dit komt mogelijk door het reisgedrag van deze gemeenschap naar het land van herkomst waar men onbeschermd seksueel contact heeft en het feit dat men binnen deze gemeenschap vaak meerdere partners heeft. Om verspreiding te voorkomen is het belangrijk dat men tijdig getest wordt. Bestaande interventies om seksueel gedrag te beinvloeden lijken niet effectief voor de Afro-Caribische gemeenschap in Nederland.  Deze studie heeft aangetoond dat de sociale omgeving (ouders, familie, vrienden) een grote invloed heeft op de persoonlijke motivatie om zich te laten testen op soa. Interventies zouden zich dus niet zozeer moeten richten op individuele factoren, maar  vooral op de invloed van de sociale gemeenschap. Wanneer men openlijker spreekt over seksualiteit en frequent testen aanmoedigd zal de negativiteit rondom testen verminderen.

Trefwoorden:

soa, Afro-Caribische gemeenschap, preventie, interventie

“Can PDE inhibition improve cognition? Translational insights”

Cognitieve beperkingen zijn een van de belangrijkste symptomen van patiënten die lijden aan neurodegeneratieve en psychiatrische stoornissen, zoals de ziekte van Alzheimer en schizofrenie. Ondank het brede scala van mogelijke farmacologische targets, is de klinische werkzaamheid van deze over het algemeen laag. Recentelijk is er steeds meer aandacht voor fosfodiesterases (PDEs) als target voor cognitie verbetering. Dit proefschrift onderzoekt de effecten van PDE remmers op cognitie. De conclusie is dat specifieke PDE remmers inderdaad cognitie kunnen verbeteren, maar dat er verder translationeel onderzoek nodig is om de volledige potentie van deze stoffen verder uit te diepen. Hierbij zou extra aandacht besteed moeten worden aan verschillen tussen diverse soorten behandeling (bv acuut versus chronisch), het ongedaan maken van beperkingen versus het verbeteren van gezonde cognitie en de gedragstaken die gebruikt worden.

Trefwoorden:

cognitieve beperking, farmacologische behandeling, PDE remmers

“On neural integration of faces and sematics”

“Mapping the primate brain with network analysis”

“Sound Science; Recording and Listening in the Biology of Bird Song 1880 – 1980”

Wetenschap wordt algemeen beschouwd als een overwegend visuele praktijk, waarin de rol van andere zintuigen systematisch geminimaliseerd wordt. Toch vragen bepaalde wetenschappelijke problemen om specifiek zintuiglijke vaardigheden. In dit proefschrift werd onderzocht op welke manier wetenschappers luistertechnieken inzetten in hun onderzoek. Dit is gedaan op basis van historisch onderzoek naar veldopnamepraktijken van ornithologen en gedragsbiologen in de bio-akoestiek, de studie van dierengeluid. Een van de conclusies is dat geluidsopnames het menselijk gehoor weliswaar in toenemende mate diskwalificeerden als een gebrekkig en selectief instrument, maar dat een waakzaam en ervaren oor onontbeerlijk bleef; bijvoorbeeld om gedrag te identificeren in het veld of om patronen te interpreteren in het lab. Het onderzoek maakt deel uit van een groter onderzoek naar de betekenis van het auditieve element (luisteren) in de wetenschap, dat historisch gezien als minder objectief wordt gezien dan het visuele element (kijken).

Trefwoorden:

dierengeluid; cultuurgeschiedenis; biologie; luisteren; zintuigen 

“Exbelt: expelling belt restraints from psychogeriatric nursing homes”

Dat vastbinden van bewoners in verpleeghuizen onnodig en zelfs schadelijk kan zijn bleek al uit eerder onderzoek van de Universiteit Maastricht. Toch is vastbinden nog steeds dagelijkse praktijk in veel Nederlandse verpleeghuizen. Daarom ontwikkelde de Maastrichtse onderzoeksgroep de methode ‘EXBELT’ om vastbinden terug te dringen en te voorkomen. In dit proefschrift worden de effecten daarvan onderzocht. Het resultaat is een forse vermindering van vastbinden en geen nieuwe gevallen meer in verpleeghuizen waar EXBELT werd toegepast. Twee jaar na invoering bleek het vastbinden zelfs verder te zijn gedaald. Dit in tegenstelling tot verpleeghuizen waar EXBELT niet werd ingevoerd; daar wordt nog steeds 14% van de bewoners vastgebonden.  Een dergelijke lange termijn evaluatie is wereldwijd uniek en nooit eerder uitgevoerd.

Trefwoorden:

EXBELT, verpleeghuizen, vastbinden

“Prevalence and resistance of the commensal flora in non-hospitalized patients”

Antibioticaresistentie (ongevoeligheid van bacteriën voor antibiotica) is een steeds groter wordend probleem, zoals blijkt uit vele recente publicaties. De meeste onderzoeken hiernaar zijn verricht in het ziekenhuis, terwijl 80% van het antibioticagebruik buiten het ziekenhuis plaatsvindt. In dit proefschrift wordt gekeken naar de antibioticaresistentie van twee klinisch relevante bacteriën, namelijk Staphylococcus aureus (in negen Europese landen) en Escherichia coli (in Nederland), verkregen via extramurale patiënten. De conclusie is dat de antibioticaresistentie tegen deze bacteriën op dit moment beperkt is in de extramurale setting. De resultaten van het proefschrift kunnen gebruikt worden voor het optimaliseren van antibiotische therapie van niet-gehospitaliseerde patiënten om zo antibiotica effectief te houden in de toekomst.

Trefwoorden:

antibioticaresistentie, extramuraal

“Clinical and biomarker correlates of genetic risk factors for Alzheimer’s disease”

“Emotional states, crime, and violence; A Schema Therapy approach to the understanding and treatment of forensic patients with personality disorders”

Er is weinig wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van behandeling van tbs-patiënten met een dramatische persoonlijkheidsproblematiek. Dit proefschrift beschrijft de mate waarin Schema Therapie elementen en technieken een zinvolle bijdrage leveren in het begrijpen van deze patiënten. Een tweede focus van dit proefschrift was drama therapie waarin het uiten van emoties voorop staat. Een centraal onderdeel binnen de Schema Therapie zijn ‘schema modi’, ofwel fluctuerende emotionele toestanden. De resultaten tonen aan dat crimineel gedrag en het ontstaan ervan begrepen kunnen worden door dit gedrag te definiëren als opeenvolgende schema modi. Daarnaast blijkt dat Schema Therapie en drama therapie effectief is in het bewust uitlokken van schema modi. Als tbs-patiënten en hun delict gedrag beter begrepen worden, kunnen risicofactoren beter behandeld worden.

Trefwoorden:

tbs behandeling, schema therapie, emoties, persoonlijkheidsstoornissen, geweld

“Going beyond the ‘Grand Mean’; advancing disease management science and evidence”

Het onderzoek laat zien dat de behandeling van diabetespatiënten in Nederland en veel andere Europese landen te weinig patiëntgericht is. Gestandaardiseerde richtlijnen, protocollen en pres-tatie-indicatoren wegen zwaarder bij het opstellen van behandelplannen, dan de persoonlijke behoeften, wensen en mogelijkheden van patiënten. Bovendien blijkt uit het onderzoek dat slechts een kleine groep patiënten, namelijk degenen met onvoldoende glycemische controle, profijt heeft van de zorg, zoals die op dit moment in de huisartsenpraktijk wordt aangeboden. Gezondere patiënten hebben voor de controle van hun diabetes meer baat bij zelfmanagement dan hulp van een huisarts. Aanbevelingen voor een meer ‘geïntegreerde zorg op maat’ zijn onder andere betere ondersteuning bij zelfmanagement en adequate informatietechnologie. 
Het onderzoek is grotendeels gefinancierd door de Europese Commissie (DISMEVAL-project).

Trefwoorden:

diabetespatiënten, behandeling, huisarts, zelfmanagement

“Vasculogenic mimicry in malignant tumors; tumor cells in disguise”

Agressieve tumorcellen blijken de mogelijkheid te hebben om vasculogene structuren te vormen die mogelijk kunnen bijdragen aan de circulatie van bloed en/of de metastasering van tumorcellen. Dit proces wordt vasculogenic mimicry genoemd. Dit onderzoek was gericht op het identificeren van nieuwe moleculen die betrokken zijn bij dit proces. Zo hebben wij aangetoond dat CD44 - een belangrijke marker van kankerstamcellen - tot expressie werd gebracht door vasculogene tumorcellen. Daarnaast is het belang van perivasculaire cellen tijdens vasculogenic mimicry beschreven. Hoewel angiogeneseremmers tot op heden nog niet effectief dit maligne proces hebben kunnen bestrijden, bleek behandeling van vasculogene tumorcellen met imatinib (Gleevec®) hun capaciteit tot het vormen van vasculogene structuren wel te belemmeren. Dit onderzoek vergroot onze kennis over vasculogenic mimicry en kan mogelijk bijdragen aan de ontwikkeling van behandelmethoden tegen kanker.

Trefwoorden:

angiogenese, kanker, tumorcel plasticiteit, vasculogenic mimicry, vasculogenese

“Recovering memories of childhood sexual abuse; from cognitive mechanisms to classification”

“Afscheid van dezen en genen?”