In Memoriam Frans Feron
Met groot verdriet hebben wij kennisgenomen van het plotselinge overlijden van prof. dr. Frans J.M. Feron, sinds 2019 emeritus hoogleraar Sociale Geneeskunde, in het bijzonder Jeugdgezondheidszorg. Hij overleed in de ochtend van 28 maart op 69-jarige leeftijd.
Frans J.M. Feron werd geboren op 3 augustus 1953 in het Zuid-Limburgse dorpje Ulestraten. In 1972 behaalde hij het einddiploma Gymnasium-β aan het toenmalige Henric van Veldeke College te Maastricht. Vervolgens studeerde hij Geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, alwaar hij in 1980 zijn artsexamen behaalde. Vanaf 1980 werkte hij in de jeugdgezondheidszorg voor kinderen en jeugdigen vanaf 4 jaar (in de beginjaren ook voor de allerkleinsten van 0 tot 4 jaar), gecombineerd met forensisch geneeskundige taken, bij de GGD in Maastricht. In 1983 werd hij benoemd tot Vertrouwensarts inzake Kindermishandeling voor de provincie Limburg en deze functie heeft hij tot 1996 vervuld. Van februari 1987 tot juli 2006 was hij naast zijn werkzaamheden als gepassioneerd uitvoerend jeugdarts tevens hoofd van de afdeling Jeugdgezondheidszorg. Door zijn ervaring in de combinatie van uitvoering van zorg en afdelingsmanagement kreeg Frans de mogelijkheid om de samenwerking met het Academisch Ziekenhuis Maastricht (azM, nu MUMC+), de Universiteit Maastricht en Franciscusoord te intensiveren op het gebied van zorg, onderwijs en onderzoek. Van 1994 tot 1998 participeerde hij in het door (em.) prof. dr. J.S.H. Vles geïnitieerde ADHD-team Zuid-Limburg en vanaf 1998 was Frans namens de Jeugdgezondheidszorg teamlid van het transmuraal ADHD-spreekuur. Toen het transmuraal gemeenschappelijk spreekuur in 2002 werd geïntegreerd in de Poli Leerstoornissen van het toenmalige azM, zette Frans deze werkzaamheden voort bij de kinderneurologie.
Op het gebied van onderwijs verrichtte hij vanaf 1982 werkzaamheden als gastdocent bij de Faculteit Geneeskunde van de Universiteit Maastricht. Zijn onderwijsactiviteiten kregen vanaf 1996 een structurele inbedding in het curriculum Geneeskunde met als speciaal aandachtsgebied de Sociale Geneeskunde, in het bijzonder de Jeugdgezondheidszorg en Kindermishandeling.
Reeds voor zijn eigen promotie had hij een indrukwekkende publicatielijst. Een weddenschap leidde tot de start van zijn eigen promotietraject en uiteindelijk zijn proefschrift ‘Studies on neurodevelopmental issues in children’ bij prof. dr. J.S.H. Vles, prof. dr. J. Jolles en dr. J.G.M. Hendriksen aan de Universiteit Maastricht, dat hij in 2007 verdedigde. In 2008 werd hij aangesteld als Bijzonder Hoogleraar Jeugdgezondheidszorg bij de toen net opgerichte vakgroep Sociale Geneeskunde aan de Universiteit Maastricht. In 2013 werd zijn bijzondere leerstoel omgezet in een gewoon hoogleraarschap met zijn benoeming tot Hoogleraar Sociale Geneeskunde – in het bijzonder Jeugdgezondheidszorg – en werd hij vakgroepvoorzitter van de vakgroep Sociale Geneeskunde van de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences van de Universiteit Maastricht. Van juni 2013 tot zijn emeritaat in 2019 was Frans voorzitter van deze vakgroep. Hij heeft de vakgroep gerevitaliseerd door het vertrouwen in elkaar te versterken en het belang van sociale geneeskunde voortdurend op tal van manieren te benadrukken. “Wij zijn geen gewone geneeskunde, wij zijn sociale geneeskunde” was één van zijn gevleugelde uitspraken.
Frans kreeg veel erkenning voor zijn onderzoek. Hij lanceerde het concept ‘Growing into deficit’, dat het vaak langdurige proces weerspiegelt waarin de interactie tussen aanleg en omgeving leidt tot ziekten, hetgeen een lange periode impliceert waarin preventief signaleren en interveniëren mogelijk is. Dit is nu basisleerstof voor vele studenten. Vroegsignalering is altijd zijn aandacht blijven houden, hetgeen onder meer tot uiting komt in de proefschriften van zijn promovendi, die dan ook veelal gericht zijn op het ontwikkelen van praktische aangrijpingspunten om bijvoorbeeld ziekteverzuim en uitval op school te voorkomen. Voor zijn uitnemende onderzoek in de jeugdgezondheidszorg nam Frans in 2019 de prestigieuze Flora van Laarprijs in ontvangst.
Studenten nomineerden Frans regelmatig als Clinicus van het Jaar en hij was er bijzonder trots op dat hij deze prijs een aantal keren won. Hij had een goede band met zijn studenten. Dat bleek bijvoorbeeld recentelijk toen er een vrachtwagen voorreed bij zijn kantoor en hij uitgenodigd werd om zelf een rit door het Heuvelland te maken; een cadeau van een student die bij hem afstudeerde, waarvan de vader een transportbedrijf had. Het bleek dat Frans als kleuter al snel had besloten niets te leren op de kleuterschool, hetgeen resulteerde in het feit dat Frans als kleuter zich elke dag voor dag en dauw meldde om met zijn vader in de vrachtwagen mee te kunnen reizen om op deze manier dingen van de wereld te zien en te leren. Zijn mensenkennis en jarenlange ervaring in uiteenlopende rollen en organisaties leidde ertoe dat hij de onafhankelijke vertrouwenspersoon voor promovendi van de Faculty of Health, Medicine & Life Sciences en het MUMC+ werd, een rol die hij ook nog na zijn emeritaat vervulde.
Hij bleef altijd opvallend bescheiden over zijn eigen rol. Frans was een gulle gever, die graag anderen in het zonnetje zette. Je klopte nooit tevergeefs op zijn deur en je verliet zijn kamer altijd met een glimlach en met een uitweg voor je probleem. Zijn bulderende lach en (zwarte) humor waren kenmerkend, evenals zijn vermogen echt te luisteren naar wat de ander te vertellen had.
Frans was ook musicus. Hij speelde op hoog niveau piano en heeft zijn passie en talent voor muziek doorgegeven aan alledrie zijn kinderen, waarmee hij vele dierbare momenten op en naast het podium heeft beleefd. Als hij weer eens een zware dag had gehad en hem onbeschrijflijk leed onder ogen was gekomen, dan kon zijn vrouw dat horen aan zijn pianospel, vertelde hij eens.
De Universiteit Maastricht is Frans Feron enorm dankbaar voor alles wat hij ons heeft geschonken. Mede dankzij hem is er een bloeiende vakgroep Sociale Geneeskunde en zijn er veel nieuwe inzichten over hoe de jeugdgezondheidzorg verbeterd kan worden. Wij wensen zijn vrouw Josien, kinderen, schoondochters en kleinkinderen heel veel sterkte met dit grote verlies. Frans’ taak op deze wereld was nog niet volbracht. Wij moeten nu samen verder met alles wat hij ons geleerd heeft.
De collega’s van de vakgroep Sociale Geneeskunde
De uitvaart heeft in besloten familiekring plaatsgevonden. Aan het Duboisdomein 30 wordt ter nagedachtenis door de collega’s kamer 0.031A opengesteld van 11 tot 14 april vanaf 9.00 tot 17.30u. Daar kan een kaart worden achtergelaten of uw medeleven betuigd in een boek voor de familie.
