IJskoud en glashelder: Maastrichtse uitvinding verovert de wereld
Hoera! Onlangs werd de 1500ste Vitrobot gebouwd. Dit bijzondere apparaat helpt wetenschappers om ziektes als Alzheimer en covid-19 beter te begrijpen. Inmiddels staat de Vitrobot in honderden laboratoria wereldwijd, maar de roots liggen gewoon hier – op Brightlands Maastricht Health Campus.
Van Handwerk naar hightech
Wetenschappers willen heel precies zien hoe eiwitten, cellen en virussen eruitzien. Dat doen ze met een speciale microscoop, de cryo-EM. Daarvoor moeten ze hun monsters eerst invriezen. Tot midden jaren ’90 gebeurde dat met de hand: tijdrovend en lastig, met vaak wisselende uitkomsten. Dat moest beter.
In 1996 ontwikkelden twee Maastrichtse onderzoekers, Peter Frederik en Paul Bomans, beiden werkzaam bij de UM Faculty of Health, Medicine and Life Sciences, samen met engineer Paul Laeven een slim alternatief: de P3, voorloper van de Vitrobot. Het apparaat bevriest biologische preparaten onder een flinterdunne laag glasijs. Zo blijven ze stabiel en kunnen er haarscherpe beelden van gemaakt worden.
Een gouden kans
Om de uitvinding verder te ontwikkelen, stapte Maastricht Instruments (MI) in. Omdat MI zelf geen seriematige productiecapaciteit had, werd AIM B.V. in Brunssum ingeschakeld. Samen werd de Vitrobot doorontwikkeld en in productie genomen. De apparaten vonden razendsnel hun weg naar universiteiten en onderzoekscentra over de hele wereld. Het succes trok ook de aandacht van Thermo Fisher Scientific, dat in 2002 de exclusieve rechten verwierf om de Vitrobot wereldwijd op de markt te brengen.
Geschiedenis van de Vitrobot
1996: Eerste prototype (P3) ontwikkeld in Maastricht UMC+
2000: Eerste verkoop van Vitrobot door Maastricht Instruments
2002: Exclusieve licentie met Thermo Fisher Scientific en samenwerking met AIM B.V.
2007: 100ste Vitrobot in productie
2020: Inzet tijdens de coronapandemie
2025: 1500ste Vitrobot geproduceerd in Brunssum
Doorontwikkeling in Brunssum
De eerste edities van de Vitrobot werkten nog met perslucht, wat destijds veel lawaai maakte in het lab. In de loop der jaren ontwikkelden MI en AIM een nieuw model: stiller en met een ronder, vriendelijker design. Toch zijn veel onderzoekers nog altijd verknocht aan hun oudere editie, vertelt Emile Arnoldussen van AIM.
De nieuwste Vitrobot wordt hier in 28 uur door drie monteurs in elkaar gezet. Meer dan de helft van de vijftig medewerkers bij AIM is op de een of andere manier betrokken bij het apparaat: van inkoop tot assemblage en van service tot reparaties.
Wereldwijde impact
De Vitrobot maakte ook wereldwijd naam. Een preparaat dat met het apparaat was ingevroren haalde zelfs de cover van het toonaangevende tijdschrift Nature. Dat trok de aandacht van Thermo Fisher Scientific, dat sindsdien nauw betrokken is bij de verdere ontwikkeling en wereldwijde verspreiding.
Tijdens de coronapandemie speelde de Vitrobot een sleutelrol bij het ontrafelen van het virus. Ook onderzoek naar het ontstaan van Alzheimer is erdoor versneld. Wat vroeger twintig jaar kostte, lukt nu in enkele maanden: dankzij de Vitrobot worden vaccins sneller ontwikkeld en ziektes beter begrepen.
Van lokaal idee naar wereldstandaard
Wat ooit begon als een slim idee van drie onderzoekers, is uitgegroeid tot de standaard in labs over de hele wereld. En tegelijk blijft de Vitrobot stevig geworteld in Limburgse grond. Het succes laat zien wat er kan ontstaan wanneer onderzoekers en bedrijven op de campus en in de regio besluiten om samen te werken. Het is misschien wel het mooiste bewijs dat grootse innovaties vaak klein en dichtbij beginnen.
Bron: Brightlands Nieuwsbrief
Feiten & cijfers
- Te vinden in meer dan 350 labs wereldwijd
- Jaarlijks ruim 100 apparaten geproduceerd
- 28 uur bouwtijd per apparaat, door een team van 3 monteurs
- Bij AIM werken 50 mensen, waarvan meer dan de helft betrokken is bij de Vitrobot
Lees ook
-
DigiMach plaatst Maas-Rijn Euroregio in het hart van de industriële digitalisering
DigiMach (Digital Machining) is een nieuw grens overstijgend project dat België, Duitsland en Nederland verenigt rond een gemeenschappelijk doel: de digitalisering van de verspanende industrie in de Euregio Maas-Rijn versnellen.
-
Picture This: illustratoren brengen onderzoek tot leven
Laura Ogden van FASoS en illustrator Michael Kirkham hebben Picture This gelanceerd, een project waarin kunststudenten uit Dundee het onderzoek van sociale wetenschappers van de Universiteit Maastricht illustreren.
-
Roy Broersma (CEI): Aestuarium begeleiden van idee tot onderneming
Roy Broersma, director of the Center for Entrepreneurship & Innovation (CEI) at SBE, has been closely involved in guiding Aestuarium from an early student startup to a growing venture. From spotting their potential during the Brightlands Startup Challenge supporting them through CEI.
