Er zijn meerdere oorzaken aan te wijzen voor het huidige woningtekort, maar het allerbelangrijkste is de schaarste aan grond voor woningbouw. Als je kijkt naar alle grond in Nederland, dan zie je dat slechts 7% van de oppervlakte van ons land op dit moment gebruikt wordt voor woningbouw. 12% wordt ingenomen door bedrijven, infrastructuur en recreatie. 15% van ons land bestaat uit natuur. En – let op – maar liefst 66% van alle grond (tweederde dus!) wordt gebruikt voor landbouw.

Die verdeling van de ruimte moet anders, we moeten meer van Nederland veranderen in woningbouwgrond. Je kunt dat op twee manieren doen. Ófwel je gebruikt daarvoor de grond die nu wordt gebruikt voor natuur. De woning versus de grutto. Óf je gebruikt landbouwgrond. De woning versus de Campina weide.

Nou heeft Nederland al vrij weinig natuur als je het vergelijkt met andere Europese landen. Dus dat is niet zo handig. Maar van landbouwgrond hebben we in Nederland relatief juist heel veel. Dat moeten we benutten. Hierbij snijdt het mes wellicht aan twee kanten. Enerzijds lossen we het chronisch tekort aan woningbouwgrond op. Anderzijds zal het uitkopen van veeboeren ook een stikstof vermindering teweegbrengen. 

Een belangrijke kanttekening hierbij is dat de conversie van landbouwgrond wel voor het juiste doeleinde moet zijn: 201 hectare grond voor bedrijventerreinen en datacenters bij Zeewolde dient het doel van meer woningen uiteraard niet! Gemeenten geven aan de lopende band grond uit voor bedrijventerreinen en distributiecentra, maar aarzelen om grootschalig te bouwen. Terwijl de grondprijs voor woningbouw veel hoger ligt en dus meer in de gemeente- of provinciekas brengt!

Het idee van landbouwgrond voor woningbouw klinkt wellicht beangstigend, maar is niks nieuws, denk bijvoorbeeld aan de wijk Leidsche Rijn bij Utrecht. De schaal en snelheid van het omzetten van de grond moeten alleen flink omhoog. Dat betekent overigens helemaal niet dat álle boeren hun boeltje moeten pakken. In België, waar ruim 9% van het land bestemd is voor de woningbouw, is de afgelopen jaren 2% van de landbouwgrond omgezet in woningbouwgrond. Dat lijkt weinig, maar dat is een enorm verschil. Nogmaals: nu is maar 7% van Nederland gereserveerd voor woningen. 2 procent erbij is dan een slok op een borrel. 

Als we dit in Nederland doen hebben we nog steeds 64% van de totale grond voor landbouw. Bijna alle boeren kunnen gewoon blijven doen wat ze doen – en dan heeft de rest van Nederland in de toekomst weer een betaalbaar huis.

Nils Kok
Piet Eichholtz