My UM
My UM
Zoeken

UM-student Natasha Lawrie onderzoekt Borneose olifant: “Ik had maar één week om ze te vinden”

Borneose olifanten (Elephas maximus borneensis) zijn kieskeurige graseters. Tot die conclusie kwam Natasha Lawrie, bachelorstudent van het Maastricht Science Programme, in haar scriptieonderzoek. Ze trok 4 maanden door het regenwoud van Sabah (Borneo) en deed daar verrassende ontdekkingen over het eetgedrag van deze bedreigde diersoort. Binnenkort verruilt ze het regenwoud voor een fietstocht van Azië naar Europa. Hoe was het om onderzoek te doen op Borneo? En wat heeft de fietstocht met haar onderzoek te maken? 

Van Australië naar Maastricht

Lawries komst naar Maastricht kwam niet uit de lucht vallen. “Na mijn internationaal baccalaureaatsprogramma nam ik een tussenjaar en reisde ik door Azië en Europa”, vertelt ze. Via een lokale host hoorde ze voor het eerst over de Universiteit Maastricht. Enthousiast: “Ik wilde graag in Europa studeren en het moest gaan om een Engelstalige studie met veel flexibiliteit. Het Maastricht Science Programme had alles wat ik zocht.” 

Studeren in Maastricht beviel Lawrie goed. “Na mijn jeugd, waarin ik als Maleisisch-Australische opgroeide in met name Aziatische landen als Maleisië, India en Kazachstan, vond ik de directheid en het praktijkgerichte van Nederlanders heel verfrissend.” Maar helaas moest ze terugverhuizen naar haar moeder in Australië toen corona uitbrak. Daar vervolgde ze haar studie aan het Maastricht Science Programme, soms met colleges van één tot drie uur ’s nachts vanwege het tijdsverschil. Maar ze hield vol, ook omdat ze in het tweede studiejaar haar grote passie vond: ecologie. “Toen ik aan deze studie begon, dacht ik dat ik neuroscience zou kiezen. Maar de cursus over Ecology boeide me enorm. Diep van binnen wist ik al dat – mede door mijn jeugd midden in de natuur in Maleisië – mijn passie daar lag.” 

De tekst gaat verder onder de foto.

Bornean elephants

Werken als ecoloog

Na een jaar online studeren verlangde Lawrie weer naar fysieke colleges en veldwerk. Daarom volgde ze een semester aan de University of Queensland in Australië. Na afronding daarvan werkte ze 2 jaar als junior-ecoloog voordat ze met haar bachelorscriptie zou starten. Glunderend legt ze uit: “Ik had een onwijs leuke baan bij een privaat adviesbureau. Samen met een team van professionals droeg ik bij aan goedkeuringstrajecten voor milieuvergunningen voor zonne- en windparken. We onderzochten de aanwezigheid van bedreigde flora en fauna om op basis daarvan advies te geven. De onderzoeken varieerden van nachtelijke wandeltochten tot uitgebreide onderzoeken in terreinwagens. We hebben de meest bijzondere flora en fauna opgespoord: van knobbelstaartgekko’s tot typisch Australische koala’s.” 

Voor haar bachelorscriptie koos Lawrie, geïnspireerd door haar baan in de wildernis, opnieuw voor een ecologisch onderwerp. “Ik kon kiezen tussen een project rondom gibbons of olifanten. Die knoop was snel doorgehakt! Ik had altijd al de wens om olifanten in het echt zien en nu kreeg ik zelfs de kans om dat in mijn geboortestreek – op Borneo – te doen.”  

Kieskeurige graseters

Lawrie trok de jungle in op zoek naar de Borneose olifanten. “Maar mijn veldwerk viel samen met een van de meest heftige vloedgolven sinds decennia, dus het was spannend of ik de olifanten te zien zou krijgen”, legt ze uit. “Gelukkig hoorde ik al op mijn tweede avond trompetgeluiden. De volgende ochtend stond ik oog in oog met een kudde van maar liefst 25-30 Borneose olifanten. Ik had maar één week om hen te vinden en zo de benodigde data te verzamelen, dus ik had veel geluk.”  

Het onderzoek bracht iets opvallends aan het licht. “Veel mensen denken dat deze olifantensoort, die in het bos woont, vooral hoog groeiende gemberachtige en houtige planten eet, maar ze blijken kieskeurige graseters”, legt Lawrie uit. “Ook hebben ze een statistisch sterke voorkeur voor de grassoort ‘barau’ én ze geven de voorkeur aan gras dat niet te lang groeit en langs de rivier staat. Olifanten zijn slim. Ze weten dat het gras meer voedingsstoffen bevat als het nog niet te hoog is gegroeid, en ze komen terug naar graslandschappen omdat gras sneller opnieuw groeit dan bomen of palmen.” 

“Al op mijn tweede avond hoorde ik trompetgeluiden. De volgende ochtend stond ik oog in oog met de enige echte Borneose olifant.”

Natasha Lawrie

Belangrijke bevinding voor natuurbehoud

Deze bevinding is belangrijk voor natuurbehoud. “Herbebossing is gunstig om een hernieuwd leefgebied te creëren voor ander bedreigde diersoorten, zoals de orang-oetan, maar die nieuwe bossen verdringen ruimte voor grasland. Die graslanden bieden weer een essentieel leefgebied en voedsel voor de Borneose olifant”, legt Lawrie uit. “Mijn scriptiebegeleiders wisten al dat gras cruciaal is voor deze olifantensoort. Mijn onderzoek laat zien dat we specifiek barau moeten behouden en deze grassoort kort moeten houden, zodat het voedzaam en aantrekkelijk blijft voor de olifanten.” 

Daarnaast is er nog een belangrijk punt: olifanten begeven zich steeds vaker in oliepalmplantages, omdat ze daar jonge scheuten van een invasieve palm eten. Dat veroorzaakt alleen conflicten met lokale gemeenschappen. “Als we strategisch gras aanplanten en onderhouden, kunnen we olifanten een alternatief bieden voor deze oliepalmplantages. Gebieden voor wilde dieren op Borneo moeten een goed evenwicht hebben tussen grasland en bossen. Ook is het belangrijk dat we geen gebieden voor wilde dieren in de buurt van dichtbevolkte gebieden met veel mensen plaatsen, om zo conflicten tussen olifanten en mensen te voorkomen. Daarom is het ook beter als olifanten niet gewend raken aan leven tussen mensen. Wilde olifanten moeten wild blijven.” 

 Klik op het icoontje om alle foto's te zien.

Natasha Lawrie backpacking the Kumano Kodo in Japan during her gap year

Van Azië naar Europa fietsen

Nu haar scriptie af is, begint voor Lawrie een nieuw avontuur. Samen met haar partner gaat ze in 3 jaar fietsen van Azië naar Europa. “Dat idee ontstond 7 jaar geleden, toen ik stage liep bij een fietsenwinkel. Iemand vertelde dat hij deze route had gefietst. Ik dacht: dat wil ik ook. Dat plan ben ik nooit vergeten.” Spannend vindt ze het overigens niet. "Ik doe al vanaf mijn dertiende aan backpacken. Dat is me met de paplepel ingegoten door mijn vader. Wat mij betreft is het de meest authentieke vorm van reizen: je staat dicht bij de natuur en bij de locals.” 

Tijdens de fietstocht willen Lawrie en haar partner op alle plekken waar ze komen verhalen verzamelen over natuur, cultuur en duurzaamheid. “Bovendien willen we informatie verzamelen over issues rondom natuurbehoud op deze plekken. Het project heet Lestari, wat 'duurzaam' betekent in het Maleisisch.” Via Instagram en YouTube houden Lawrie en haar partner binnenkort anderen met blogs, foto's en video's op de hoogte van deze reis en van hun missie. 

 

Promotieplannen


Wat er na de fietstocht komt? Het liefst wil Lawrie dan promoveren, naast een carrière in de ecologie in Australië. “Het liefst promoveer ik op een onderwerp op het snijvlak van ecologie en sociale wetenschappen!”, reageert ze vastbesloten. “Als ik iets heb geleerd van mijn colleges en onderzoek, dan is het dat natuurbehoud valt of staat bij of je mensen meekrijgt. Tijdens onze fietstocht wil ik me oriënteren op verschillende universiteiten en promotie-opties in heel Azië en Europa. Wie weet wat er voorbijkomt!” 


Tekst: Romy Veul
Fotografie: Natasha Lawrie

Natasha Lawrie cycling the Annapurna Circuit in Nepal 2018 during her gap year

Lees ook