Trombose

Er zijn twee klassieke hoofdtakken binnen trombose: arteriële trombose en veneuze trombose. “Arteriële trombose is hoofdzakelijk een leefstijl ziekte, waarvan we weten dat deze wordt veroorzaakt door weinig bewegen, vet- en ongezond eten en roken”, zo vertelt Rory Koenen. “Dit leidt uiteindelijk tot een pathologische verdikking van de vaatwand van de kransslagader die vervolgens kapot kan gaan. Het is in principe een wond, waardoor de bloedplaatjes in het lichaam denken “die moeten we dichten” en dat doen ze dan ook netjes door een afsluitende plug te vormen. Echter, wordt hierdoor dan tevens gelijk de rest van de bloedstroom afgesloten wat leidt tot een hartinfarct of beroerte”.

Bij veneuze trombose, een bloedprop in een van de oppervlakkige aders, zijn de risicofactoren wat minder duidelijk en niet op leefstijl terug te voeren, zoals bij arteriële trombose wel het geval is. Gedeeltelijk kan een verhoogd risico op veneuze trombose worden verklaard door het gebruik van de anticonceptiepil en de hormonen die het lichaam door inname hiervan binnenkrijgt. Een andere welbekende factor is de lange zit in een vliegtuig of een bus die een (in de volksmond genoemd) trombosebeen kan veroorzaken. Deze factoren verklaren echter maar een klein deel van de gevallen.

Trombose in de haarvaten

Naast arteriële- en veneuze trombose, bestaat er ook een vorm van trombose in de haarvaten, de kleine bloedvaatjes rondom de organen, ook wel micro vasculaire trombose of microtrombose genoemd. Dit komt o.a. voor bij de zeldzame auto-immuunziekte Trombotische Trombocytopenische Purpura, of kortweg TTP. Een vervelende aandoening, want de klassieke anti-trombose medicijnen werken nauwelijks bij trombose in de haarvaten, aangezien deze medicijnen een anti-stollende werking hebben specifiek ontwikkeld voor grotere aders. Artsen grijpen bij de behandeling van TTP dan ook naar minder voor de hand liggende methoden om deze kleine stolsels in de haarvaten aan te pakken, zoals bijvoorbeeld bloedplasma uitwisseling en immuun onderdrukkers.

Ontsteking

Sinds het afgelopen decennium bestaat er binnen de wetenschap het vermoeden dat er naast de eerdergenoemde risicofactoren ook ontsteking gerelateerde factoren een rol spelen in het ontwikkelen van trombose.

“Dat vond ik natuurlijk heel erg leuk, aangezien ik aan de universiteit van München en Aken veel onderzoek heb gedaan naar ontstekingen. Nu vielen voor mij de twee achtergronden die ik heb opgedaan in mijn onderzoeken samen, trombose en ontsteking, en er zijn niet veel mensen die deze combinatie van expertise bezitten”, aldus Rory Koenen.

Hij wil zijn leerstoel getiteld “Biochemie van Vasculaire Ontsteking en Trombose” in de richting sturen van de rol van ontstekingsprocessen bij trombose. Tijdens de COVID-19 pandemie waren er opvallend veel patiënten met trombose, veel meer dan tijdens een infectie met de griep. Ook bij een infectie als sepsis, een bloedvergiftiging met bacteriën, wordt dit verband geconstateerd. Rory vindt het dan ook bijster interessant om verder te onderzoeken hoe ontstekingen tot trombose kunnen leiden.

Modelleren van trombose

Om de rol van ontstekingsprocessen vast te leggen is het volgens Koenen van belang de drie vormen van trombose goed te modelleren.

Rory: “Grote stolsels, zoals bij arteriële- en veneuze trombose, zijn in mijn ogen gedeeltelijk ontsteking gerelateerd, maar kleine stolsels, zoals bij micro-trombose, zijn waarschijnlijk vele malen sterker ontsteking gerelateerd. Belangrijk dus om dit aan te tonen en in kaart te brengen”.

Bij het modelleren en ook tijdens het onderzoek, wil Rory bij elk van de drie vormen van trombose de ontstekingscomponent goed afdekken. Inmiddels zijn ze redelijk goed in staat om arteriële trombose te modelleren met behulp van zogeheten “flowchambers” en in mindere mate ook de veneuze variant, maar daarnaast wil hij samen met andere collega-onderzoekers proberen om eveneens de micro vasculaire trombose in een modelsysteem onder te brengen. Dat laatste blijkt echter nog niet zo gemakkelijk omdat het model diverse componenten van het immuun-, bloedvat- en stolsysteem moet bevatten.

Zodra er in de toekomst een goed model ontwikkeld is dat trombose in de haarvaten adequaat weergeeft en exact in kaart brengt hoe dit ontstaat, dan kan er gestart worden met het ontwikkelen van een medicijn dat deze kleine stolsels in de bloedvaatjes rondom de organen aanpakt, zodat er eindelijk een meer effectieve behandelmethode mogelijk is voor microtrombose die gericht is op antistolling.