Elke ademhaling die je neemt: de impact van micro- en nanoplastics op de gezondheid van de longen

Kleine, onzichtbare plasticdeeltjes zijn overal. Wat gebeurt er als ze in onze longen terechtkomen? 

Nylon kleding, polyvinylchloride (PVC) vloeren, autobanden – allemaal bronnen van onzichtbare deeltjes die schadelijk kunnen zijn voor je ademhalingssysteem. Plastic is overal om ons heen. Wanneer we plastic producten gebruiken, vallen ze uiteen in kleine deeltjes die micro- en nanoplastics worden genoemd. Deze deeltjes komen terecht in onze omgeving, waaronder de lucht, en vinden hun weg naar ons lichaam. Onderzoekers hebben inderdaad microplastics aangetroffen in menselijk longweefsel. De omvang van de mogelijke toxische effecten van micro- en nanoplastics in longcellen en de onderliggende moleculaire mechanismen moeten echter nog worden vastgesteld.

Irene onthult in haar nieuwste onderzoekspublicatie dat nanoplastics – met name nylon nanoplastics – alarmerende biologische reacties veroorzaken in menselijke longcellen. 

Hoe werd het onderzoek uitgevoerd?

Micro- en nanoplastics kunnen sterk variëren in grootte, chemische samenstelling en vorm. Toch is het meeste onderzoek tot nu toe uitgevoerd met bolvormige plastic bolletjes, die niet erg representatief zijn voor de deeltjes die in het milieu voorkomen. Om de effecten bloot te leggen, stelde Gosselink menselijke bronchiale cellen (de cellen die onze luchtwegen bekleden) bloot aan verschillende soorten plasticdeeltjes, waaronder die van polyvinylchloride (PVC), polypropyleen (PP) en polyamide (PA of nylon). Deze deeltjes varieerden in grootte van minder dan een micrometer tot 10 micrometer en hadden een onregelmatige vorm, waardoor ze de vervuiling in de echte wereld nabootsten.

Wat waren de resultaten?

De resultaten waren verrassend. Nanoplastics, met name nylon, waren giftiger voor ondergedompelde bronchiale epitheelcellen dan microplastics. Nylon nanoplastics doodden niet alleen cellen, maar veroorzaakten ook een sterke ontstekingsreactie, wat betekende dat het alarmsysteem van het lichaam werd geactiveerd. Deze ontsteking hield verband met de activering van een belangrijke moleculaire schakelaar, NF-κB genaamd, die bekend staat om het opwekken van immuunreacties. Interessant genoeg verhoogden deze nylon deeltjes de hoeveelheid schadelijke reactieve zuurstofdeeltjes niet, maar zetten ze de cellen ertoe aan hun antioxidantafweer te versterken.

Wat betekent dit voor ons?

Dit onderzoek is een van de eerste studies waarin een breed scala aan milieurelevante micro- en nanoplastics wordt onderzocht. De toxiciteit van micro- en nanoplastics voor longcellen hangt af van het type, de grootte en de hoeveelheid. Nanoplastics, vooral van nylon, vormen een grotere bedreiging voor onze longcellen dan grotere microplastics. Aangezien de plasticvervuiling blijft toenemen, is inzicht in deze verborgen risico's van cruciaal belang voor de bescherming van onze ademhalingsgezondheid.

Naar de publicatie

Over de onderzoekers

Het promotieonderzoek van Irene Gosselink wordt begeleid door dr. Alexander Remels en uitgevoerd in samenwerking met TNO (Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek) en valt onder het Momentum-consortium, gefinancierd door ZonMw en Health~Holland. 

Het MOMENTUM-project is een samenwerking tussen meer dan 25 partners, waaronder universiteiten, onderzoeksinstituten, beleidsmakers en de industrie. Het project heeft tot doel de gezondheidsrisico's van micro- en nanoplastics te meten, te begrijpen en oplossingen te vinden.

Tekst: Danielle Vogt
Foto: Joey Roberts