Naast wit vet, dat zorgt voor de opslag van energie, beschikt het menselijk lichaam ook over een ander soort vet: bruin vet. Met die ontdekking haalde prof. dr. Wouter van Marken Lichtenbelt, hoogleraar Humane Biologie te Maastricht, enkele jaren geleden de wereldpers. De primaire functie van bruin vet is warmteproductie door middel van het verbranden van vetzuren en suikers. Bekend is dat bruin vet wordt geactiveerd door blootstelling aan koude (zie bijgaande PET-scans van een proefpersoon vóór en ná koudeblootstelling). Het bruin vet zorgt er dan door warmteproductie voor dat het lichaam op temperatuur blijft. Bij dit proces gaat het energieverbruik omhoog. Op deze manier zou bruin vet een rol kunnen spelen bij het bestrijden van overgewicht en obesitas.

In de kou
Maar behalve blootstelling aan kou zijn er nog andere manieren om bruin vet te activeren. Broeders heeft met haar onderzoek aangetoond dat activatie van bruin vet ook kan door de toediening van lichaamseigen stoffen als schildklierhormoon en/ of galzuren. Zij onderzocht patiënten met schildklierkanker. Na operatieve verwijdering van de schildklier hebben deze patiënten nauwelijks nog schildklierhormoon in het bloed. Zij krijgen daarom schildklierhormoon in tabletvorm toegediend, waarna het hormoonniveau binnen enkele maanden weer stijgt. Dit bood de gelegenheid het effect van schildklierhormoon op bruin vet te onderzoeken. Uit dat onderzoek is nu dus gebleken dat schildklierhormoon de bruin-vet-activiteit doet toenemen. Een tweede onderzoek is uitgevoerd naar het effect van galzuren, waarvan bekend is dat het bij dieren een stimulerend effect op bruin vet heeft. Broeders en haar collega’s hebben dat effect nu ook bij mensen onderzocht. Daarbij is aangetoond dat na toediening van galzuurtabletten zowel het energiegebruik als de activiteit van bruin vet toenemen.

Meer onderzoek nodig
Toekomstig onderzoek zal moeten uitwijzen in hoeverre het inderdaad mogelijk is mensen met overgewicht en obesitas te laten afvallen door toediening van lichaamseigen stoffen als schildklierhormoon en/ of galzuur. Broeders: “Zover zijn we nog lang niet, maar hier liggen wel kansen. Mogelijk zelfs door toediening van een combinatiemedicijn.” Galzuur is momenteel al in tabletvorm beschikbaar. Het is een bekend medicijn, en wordt gebruikt ter behandeling van cholesterolgalstenen. Broeders promoveerde onlangs aan de Universiteit Maastricht op het proefschrift getiteld Pathways for brown adipose tissue activation in humans.