Belangrijke stappen onderzoek behandeling MS en alzheimer
Wetenschappers van de Universiteit Maastricht (UM) en de Universiteit Hasselt (UHasselt) zijn er binnen experimentele proefdiermodellen voor MS voor het eerst in geslaagd om de aanmaak van de stof myeline, die door de ziekte wordt afgebroken, te herstellen. Dat gebeurt door de werking van specifieke eiwitten te onderdrukken die bepalend zijn voor de verminderde aanmaak van myeline. In Maastricht onderzoeken wetenschappers of het onderdrukken van dezelfde enzymen ook de cognitie van alzheimerpatiënten kan verbeteren. Om dat te bewerkstelligen kijken de onderzoekers onder meer naar een medicijn dat allang op de markt is, maar dat op dit moment wordt voorgeschreven voor mensen met ernstige COPD.
Multiple Sclerose
Multiple sclerose (MS) is een ziekte waarbij de bescherm- en isolatielaag rondom de zenuwen in de hersenen, ruggenmerg en oogzenuwen - het centrale zenuwstelsel - is beschadigd. Hierdoor kunnen onder andere problemen ontstaan met lopen, voelen en zien. De oorzaak van MS is onbekend, maar een paar stukjes van de puzzel hebben we wel. Zo speelt de stof myeline een belangrijke rol bij MS. Myeline vormt een isolatielaag rondom de zenuwen in het centraal zenuwstelsel. Deze laag zorgt ervoor dat zenuwen prikkels snel en efficiënt doorgeven. Bij MS geeft het immuunsysteem een abnormaal sterke reactie op myeline. Hierdoor wordt de myeline afgebroken en kunnen de zenuwen prikkels niet goed doorgeven. “Voor het eerst zijn we er nu in geslaagd om dat herstel van myeline te stimuleren in experimentele proefdiermodellen voor MS”, zegt de Hasseltse onderzoeker dr. Tim Vanmierlo. “Dit doen we door de werking van specifieke eiwitten te onderdrukken die bepalend zijn voor de verminderde aanmaak van myeline. Deze onderzoeksresultaten kunnen een belangrijke stap zijn in de zoektocht naar een behandeling voor progressieve MS.”
Alzheimer
Eerder onderzoek aan de Universiteit Maastricht (UM) door prof. dr. Jos Prickaerts toonde al aan dat dezelfde eiwitten die verantwoordelijk zijn voor een verminderde aanmaak van myeline bij MS ook betrokken zijn bij cognitieproblemen die alzheimerpatiënten ervaren. Het onderzoek van Prickaerts richt zich dan ook op het onderdrukken van de bewuste enzymen om de cognitie te verbeteren van patiënten met de ziekte van Alzheimer. Aan de UM start in samenwerking met het Alzheimer Centrum Limburg in november een vierjarige studie met een veelbelovend medicijn dat deze eiwitten remt in patiënten die zelfs nog in het voorstadium van alzheimer verkeren. Dit medicijn is al op de markt als roflumilast voor de chronische longaandoening COPD. Vandaar dat dit medicijn dan ook meteen getest kan worden op mogelijke effecten bij patiënten met alzheimer. De verwachting is dat roflumilast werkt, maar dat de nu in Hasselt en Maastricht nieuw ontwikkelde geneesmiddelen nóg beter de cognitie zullen verbeteren. De ontwikkeling van deze medicijnen voor de ziekte van Alzheimer maakt onderdeel uit van het nieuwe Maastrichtse onderzoeksinstituut BReIN.
BReIN
Dankzij Big Data zijn we nu voor het eerst in staat om grote hoeveelheden data snel te analyseren en om daarin patronen te ontdekken die iets zeggen over het voorkomen en voorspellen van ziektes. Provincie Limburg, het Maastricht UMC+ en de Universiteit Maastricht (UM) investeren daarom gezamenlijk €20 miljoen in een nieuw onderzoeksinstituut, genaamd BReIN (Brightlands e-Infrastructure for Neurohealth). Dit instituut moet een adequate infrastructuur creëren voor het verzamelen, opslaan en bewerken van Big Data in de gezondheidszorg. Een diepgravende studie naar de ziekte van Alzheimer dient als ‘prototype’. Omgevingsfactoren zoals schadelijke chemicaliën, voeding of gebrek aan beweging spelen een zeer bepalende, maar grotendeels nog onbekende rol bij het ontstaan van alzheimer. Daarom zullen onderzoekers allereerst monsters van patiënten uit het Alzheimer Centrum Limburg analyseren. BReIN is dan ook in eerste instantie een platform voor het verzamelen van data, met name van genomische data en data afkomstig van MRI-scans. Voor een beter inzicht in de oorzaak van alzheimer en mogelijke nieuwe therapieën is ook experimenteel onderzoek nodig. Een mooi voorbeeld daarvan is het onderzoek van Jos Prickaerts.
Lees ook
-
Gera Nagelhout is in veel opzichten geen typische hoogleraar: ze was de eerste uit haar gezin die naar de universiteit ging en werd vervolgens al op haar vierendertigste benoemd tot bijzonder hoogleraar Gezondheid en Welzijn van Mensen met een Lagere Sociaaleconomische Positie.
-
Drie miljoen voor onderzoek naar in vitro-niermodellen door MERLN