De prijsuitreiking vond vrijdagavond plaats ter afsluiting van het evenement New Scientist Live. Afgewisseld door bijdragen van wetenschappers als de bekende primatoloog prof. dr. Frans de Waal en de Maastrichtse universitair docent Computerethiek dr. Katleen Gabriëls (FASoS), presenteerden vijf finalisten hun onderzoek voor het publiek in de zaal. 

"Jammer dat ik niet gewonnen heb, maar het was superleuk om mee te maken", reageerde De Boer op de einduitslag. Aan het einde van deze feestelijke avond ging Matthieu de Schipper als Wetenschapstalent 2019 met een bedrag van 2.500 euro naar huis.

Vijf finalisten

Het publiek heeft begin mei kunnen stemmen op 25 veelbelovende wetenschappelijke talenten uit Nederland en Vlaanderen. Ruim 8.000 mensen brachten hun stem uit. In combinatie met het even zwaar meetellende juryoordeel leverde dit een top 5 op. De vijf overgebleven kanshebbers, in alfabetische volgorde, waren:

Alie de Boer (Maastricht University)
Wat zeggen gezondheidsclaims op voedingsproducten nou werkelijk? Is frisdrank gezond als er op het label ‘bevat vitamine C’ staat? Je drinkt immers meer dan alleen dat stofje. Alie de Boer bekijkt hoe je wetenschappelijk kunt vaststellen of voeding juridisch gezien veilig en gezond is. Ze zoekt bijvoorbeeld antwoord op de vraag hoe je de gezondheidseffecten van een geheel product in kaart kunt brengen. Betere wet- en regelgeving in combinatie met nieuwe onderzoeksmethoden zorgt er enerzijds voor dat consumenten meer worden beschermd en anderzijds dat bedrijven betere voeding ontwikkelen.

Jonas Lembrechts (Universiteit Antwerpen)
Niet alleen mensen migreren, ook planten doen dit - als gevolg van het veranderende klimaat. Helaas is zo’n reis niet altijd succesvol. Mensen verbouwen en bebouwen steeds meer land. In combinatie met klimaatverandering, gaat de weerstand van de natuur snel achteruit. Jonas Lembrechts brengt de verspreiding van plantensoorten in kaart en achterhaalt welke rol klimaatverandering en menselijk landgebruik hierin spelen. Met die informatie kunnen we de natuur helpen zich aan te passen. Zo hoopt Lembrechts zijn steentje bij te dragen in de strijd tegen afnemende biodiversiteit.

Gerine Lodder (Tilburg University)
Niet alleen ouderen, maar ook jongeren kunnen last hebben van eenzaamheid. Het onderzoek van Gerine Lodder laat zien dat dit een groot probleem is. Een universele oplossing bestaat helaas niet. Waar de een moeite heeft met sociale vaardigheden, voelt de ander zich eenzaam als gevolg van een negatief zelfbeeld. Eenzaamheid leidt vaak tot problemen zoals depressie en vroegtijdig schoolverlaten. Lodders onderzoek leidde tot Kamervragen en een aangenomen motie die ervoor pleitte om aandacht voor eenzaamheid voortaan ook op jongeren te richten.

Zoë Robaey (Technische Universiteit Delft)
Helpt knippen en plakken in het DNA van muggen bij het bestrijden van vervelende ziekten of creëren we er monstermuggen mee? Helpen genetisch gemodificeerde gewassen ons de toenemende vraag naar voedsel te beantwoorden of worden we daarmee afhankelijk van grote zaadbedrijven? Volgens Zoë Robaey moeten we niet denken in dit soort termen van vóór of tegen. Ze onderzoekt manieren om samen met verschillende partijen in de biotechnologie samen te bepalen wat goed is. Deze partijen brengen in zulke discussies hun eigen waarden en kwaliteiten in. Robaey onderzoekt wat men van elkaar kan leren, zodat nieuwe biotechnologie ondanks alle onzekerheden op een verantwoorde manier kan worden ontwikkeld en toegepast.

Matthieu de Schipper (Technische Universiteit Delft)
Het gedrag van water en zand is lastig op kleine schaal te bestuderen. Daarom raast De Schipper gewapend met een jetski vol meetapparatuur langs onze kust. Met kleurstoffen maakt hij de stroming van water en menging met zand inzichtelijk. Kustgebieden lopen gevaar als gevolg van klimaatverandering. Om ze te beschermen moeten we proactief ingrijpen, niet pas als de schade al is geleden. Zo kan het verbreden van een klein stukje kust een groot gebied voor langere tijd beschermen. De inzichten die De Schipper in zijn onderzoek opdoet over de krachten van golven, stromingen en zand dragen bij aan dit soort oplossingen.

Wetenschappelijke en maatschappelijke impact

De top 5 kwam voort uit meer dan 50 inzendingen die zijn aangedragen door alle Nederlandse en Vlaamse universiteiten. Een vakjury heeft de inzendingen beoordeeld op de wetenschappelijke en maatschappelijke impact van het onderzoek, originaliteit en de mate waarin de onderzoeker het onderzoek communiceert naar het brede publiek. Het juryoordeel en de publieke stemronde telden even zwaar mee in de totstandkoming van de top 5.