“Relatie groentegenetica en omgeving is van vitaal belang”
Over aardappelen maak je hem niets wijs, want daar is hij op gepromoveerd. Maar inmiddels laat hij zijn licht niet alleen schijnen over de knolachtige groente. De recent benoemde hoogleraar Plant Envirogenetics Jan van den Berg doet onderzoek naar de relatie tussen groentegenetica, teelt- en bewaarfactoren met betrekking tot kwaliteitsaspecten zoals nutriënten en smaak.
Van den Bergs onderzoeksgebied is maatschappelijk relevant en richtinggevend voor een circulaire toekomst. Op dit moment wordt, op de Brightlands campus Greenport in Venlo het Brightlands Future Farming Institute (BFFI) overeenkomstig zijn visie opgezet. “We weten nog betrekkelijk weinig van de ‘envirogenetic’ regulatie van consumenteneigenschappen in groente, dus is er behoefte aan meer onderzoek.”
Brightlands Future Farming Institute
De rol van groente als voedsel voor de toekomst kan moeilijk worden overschat. Groente voedt de wereld op een duurzame manier en een gezond dieet met voldoende groenten en fuit speelt een wezenlijke rol in de preventie van ziektes. Maar in een tijd van klimaatverandering en een publieke gezondheidscrises is het essentieel dat we inzetten op duurzame productie van voor de consument aantrekkelijke groenten. De wetenschappers in het Future Farming Institute zullen samen werken met de al aanwezige experts op de campus op het gebied van voedingseducatie en plantaardige voedingsconcepten.
Jan van den Berg is een man met een missie: “Dat we niet op de oude voet door kunnen gaan met de uitbuiting en uitputting van de aarde leidt geen twijfel. Plantaardige voeding heeft de toekomst. We willen in kaart brengen hoe we in tijden van global warming verantwoord en duurzaam aan tuinbouw kunnen blijven doen. We onderzoeken de genetica van de groenten, maar ook de teelomstandigheden en de weg van de groenten na de oogst, zaken als verpakking, verwerking en bewaring. We onderzoeken de hele keten.”
The big picture
Van den Berg studeerde agronomie in Wageningen. “Dat is een multidisciplinaire studie die de natuurlijke, economische als ook de sociale wetenschappen omvatten die betrokken zijn bij de landbouw. Ik heb me vooral op de akkerbouw toegelegd en raakte zeer geïnteresseerd in de fysiologie en genetica van gewassen. Na mijn stage bij Cornell University, waar ik promoveerde op onderzoek naar aardappelen, ben ik bij het groentezadenbedrijf van BASF gaan werken.”
Binnen BASF legde hij zich onder meer toe op R&D in zaadtechnologie en molecular breeding. “Tegenwoordig ben ik manager strategic alliances & partnerships, waarbij ik verbindingen leg met kennisinstellingen en andere bedrijven die actief zijn in genetica, teelt en na-oogstfysiologie van groenten.”
Envirogenetics
Groente wordt steeds vaker gezien als een probaat middel voor ziektepreventie en een gezonde lifestyle. De scope in het nieuw op te zetten Brightlands Future Farming Institute is dan ook breed. “Ik heb ooit het woord ‘Envirogenetics’ bedacht, omdat dat begrip in mijn beleving de complexe interactie tussen genetica en omgeving goed omschrijft. Zo onderzoeken we bijvoorbeeld de invloed van blauw licht op carotenoiden productie in spinazie en tomaten. Naast de grote genetische verschillen die we vinden kunnen we op deze wijze omgeving en genetica op elkaar afstemmen. Zo werken we naar groenteconcepten die een gunstige invloed hebben op de gezondheid en zelfs op de preventie en behandeling van bepaalde ziekten. Het gaat echter niet alleen om de voedingsstoffen in de groenten, het gaat ook om zaken als smaak, kleur en versheid. Maar denk ook aan gewassen die behalve voedzaam ook resistent zijn tegen droogte, hitte of bepaalde ziektekiemen.”
Jan van den Berg studeerde agronomie in Wageningen en promoveerde in ‘Vegetable Crops’ aan Cornell University, USA. Hij heeft ruim 25 jaar ervaring in R&D management in de groentenzadensector. Voor Nunhems Netherlands BV (de groentezadendivisie van BASF) leidde hij wereldwijd de zaadtechnologie, moleculaire veredeling en verschillende R&D gewasteams. Als bijzonder hoogleraar Plant Envirogenetics werkt hij mee aan de oprichting van het Brightlands Future Farming Institute. Van den Berg is bestuurslid van TKI Tuinbouw en uitgangsmateriaal (NL) en het Precision Indoor Plants consortium (USA).
Weerstand
Van den Berg is zich bewust van de zorgen die bestaan over de productie en veredelingstechnieken bij de productie van gewassen. Dat moet verantwoord gebeuren, het gaat tenslotte over onze basisbehoeften. In de tuinbouw worden steeds minder gewasbeschermingsmiddelen gebruikt omdat we natuurlijke resistenties inkruisen vanuit aanverwante plantensoorten. Ook telen we steeds ‘schoner’ in kassen. Hij ziet geen reden tot bezorgdheid. “Het kruisen van gewassen doen we al eeuwen. Hierdoor wordt DNA uit wilde soorten ingekruist. Dat is niets nieuws. Bovendien wordt hier in Europa alles op gebied van voeding goed gecontroleerd. Angst is absoluut niet nodig.” Lachend: “Ik koop zelf ook zonder reserves groenten bij de supermarkt. Dat terwijl ik ook een eigen groententuin heb. De ontwikkelingen op het gebied van nieuwe veredelingstechnieken zoals gene-editing middels CRISP-CAS, gaan razendsnel. Deze groenten zijn in Europa niet op de markt, maar het is wel belangrijk dat we hier een eerlijke en genuanceerde discussie over voeren. In het onderwijs curriculum rond het BFFI besteden we er ook aandacht aan. Het is van belang dat iedere student die zich met voeding bezig houdt ten minste de basis weet van hoe ons plantaardige voeding geproduceerd wordt en daar hoort een stukje veredelingskennis bij. Op deze wijze kunnen de studenten hun eigen gefundeerde mening vormen en uitdragen.”
Wetenschap en praktijk
Dat Van den Berg nu ook weer met een been in ‘Academia’ staat vindt hij bijzonder. “We kunnen kennis en expertise delen. Door de aanwezigheid van tal van start-ups hier op de campus in Venlo, ontstaat op basis van onderzoek ook business. Het samenbrengen van onderwijs, ondernemingen en overheid werpt vruchten af. Het zorgt voor een inspirerende leeromgeving die aanzet tot ondernemen. Ik vind dat mijn onderzoeksterrein ergens toe moet leiden. Toepasbaarheid is belangrijk voor mij. Als je bedenkt dat groenten geteeld met de zaden van BASF elke dag een half miljard mensen bereikt en dat ook veel andere Nederlandse bedrijven een wezenlijke bijdrage leveren aan het voeden van de wereld, dan weet je waarvoor je het doet.”
Tekst: Ludo Diels
Fotografie: Arjen Schmitz
Lees ook
-
Als patiënt in een ziekenhuis zie je dagelijks veel verschillende gezichten aan je bed: een verpleegkundige die je bloeddruk meet, een arts of verpleegkundig specialist die jou informeert over het zorgplan en een voedingsdeskundige die jou voorziet van het juiste eten en drinken. Hoewel al deze...
-
Dani Shanley en Joshi Hogenboom over synthetische data, de voors en tegens van interdisciplinariteit, en waarom AI er waarschijnlijk niet voor zal zorgen dat we kunnen stoppen met het bestuderen van de wereld waarin we leven.
-
Vaatchirurg en bijzonder hoogleraar Clinical Engineering Lee Bouwman houdt zich bezig met de implementatie van baanbrekende technieken in de gezondheidszorg. Hiervoor is samenwerking tussen technische en klinische deskundigen onontbeerlijk. Met inmiddels een waaier aan gezamenlijke innovaties als...
- in Featured
- in Researchers