Toen ik klein was, waren Spanje en Griekenland bijvoorbeeld nog een dictatuur. Die landen zijn economisch enorm gesteund door het lidmaatschap van de EU. Dat vind ik heel mooi. Dat een continent zich samenpakt en de problemen van anderen helpt aanpakken. Dan kun je nu wel economisch calculeren met tiende procenten hoeveel handel je als Nederland misloopt door de Brexit, maar daar gaat de EU niet over. De vraag is: waar willen we samen naartoe?
Reizen, betalen, telefoneren, werken; het is binnen de EU-grenzen allemaal veel makkelijker geworden. Daar hebben individuen profijt van, maar bedrijven nog veel meer. De wereld is veel opener geworden, wat ik een grote vooruitgang vind. Ik vind het een verrijking dat we al die internationale studenten hier hebben.
Toen ik hoorde dat de Engelsen voor een Brexit hadden gestemd, was ik heel erg blij. Want de EU is een unie van landen die er samen iets moois van willen maken en de Engelsen hebben zich daar nooit echt thuis bij gevoeld. Altijd hadden ze moeite met maatregelen, bedongen ze uitzonderingen, waardoor ze per saldo de vooruitgang remden. Ik vind het ook een mooi experiment, waar ze zich vrijwillig voor hebben opgegeven. Als Engeland nu gaat floreren, klopt mijn theorie niet, dat het ons in Europa mede zo goed gaat door de EU. Je moet elkaar iets gunnen, en lotsverbondenheid voelen.
Natuurlijk zijn er problemen. Hoe Europa nu met migranten omgaat, dat verdient geen schoonheidsprijs. Maar hadden de lidstaten dat beter gedaan als er geen EU was geweest? Ik betwijfel dat. Ik ben enorm blij met de euro, ook al zijn er soms problemen; de monetair economen hier op de gang weten daar alles van. Maarja, als je het precies volgens hun adviezen had moeten invoeren destijds, was het waarschijnlijk politiek een onhaalbare kaart geweest. Je moet het gewoon doen en dan zien waar het schip strandt. Om dan weer bij te sturen.

En natuurlijk schiet de bureaucratie soms door, vanwege de omvang van de EU. Maar dat krijg je nu eenmaal als het systeem zowel voor Nederlanders als voor Grieken moet werken. Soms erger ik me er ook vreselijk aan. Ik deed ooit onderzoek met EU-subsidie en de organisatie van een conferentie nam ons meer naar een museum. Zonder na te denken declareerde ik het kaartje van een euro. Dat heeft ons minstens vijfhonderd euro gekost aan gedoe met de EU, want dat had ik nooit mogen declareren. Ik zwengelde met die euro een systeem aan. Tja…

De Nobelprijs voor de Vrede vond ik een terechte waardering. Europa was een continent dat constant met zichzelf overhoop lag en na de Tweede Wereldoorlog is het heel goed gegaan. Er is nog veel te verbeteren, maar voor mijn gevoel hebben we enorm veel bereikt. Nu zit het misschien even tegen, we zijn geschrokken van de Brexit, maar dat schept wel de condities om het weer de goede kant op te sturen. Het is niet het meest feestelijke moment, maar zeker wel een feest waard.”