Wetenschapsagenda juli 2009

“Ranking and Reliable Classification”

In de voorbije jaren is de opslag van digitale data op het gebied van de wetshandhaving sterk toegenomen. Deze data moet worden geanalyseerd om er nieuwe kennis uit te halen. De behoefte aan technologieën om de data analyse te automatiseren is dan ook zeer groot. Machine learning is een onderzoeksgebied binnen artificiële intelligentie dat voorziet in effectieve en efficiënte modellen om data te analyseren. De toepassing binnen wetshandhaving is echter niet eenvoudig omdat de modellen niet als voldoende betrouwbaar worden beschouwd.

In deze dissertatie doen we onderzoek in drie veelbelovende richtingen om de data analyse veiliger te laten verlopen.

Trefwoorden:

machine learning, data mining, intelligence led policing

“Robust designs for longitudinal studies”

“ATP infusions in palliative home care”

Bij patiënten met kanker in een preterminaal stadium treden vaak klachten op die de kwaliteit van leven ernstig kunnen beinvloeden.

Dit proefschrift beschrijft de effecten van adenosine 5’-trifosfaat (ATP) op deze klachten. Uit de resultaten blijkt dat bij deze patiëntengroep acht wekelijkse ATP infusen geen effect hebben op de kwaliteit van leven lichamelijke beperkingen, vermoeidheid, voedingsinname en lichaamsgewicht, maar wel een gunstig effect heeft op de vetmassa. Verder lijkt er een klein verschil in de overleving op te treden ten gunste van de ATP groep, voornamelijk bij patiënten met longkanker en bij patiënten met een stabiel gewicht.

Deze bevinding zal echter moeten worden bevestigd voordat hieruit definitieve conclusies kunnen worden getrokken.

Trefwoorden:

preterminale kanker, ATP infusen, levenskwaliteit

“Axillary and internal mammary sentinel node biopsy in breast cancer”

“Bootstrapping Nonstationary Time Series”

De analyse van niet-stationaire tijdreeksen is een belangrijk thema binnen de economie. Veel economische tijdreeksen, zoals bruto nationaal product, wisselkoersen en aandelenkoersen, zijn niet-stationair; hun eigenschappen veranderen over de tijd. Er zijn specifieke econometrische methodes nodig om niet-stationaire tijdreeksen te analyseren. Deze methodes blijken echter niet altijd betrouwbaar te zijn in kleine steekproeven. De bootstrap is een alternatieve statistische techniek die vaak betrouwbaarder is in kleine steekproeven dan standaard technieken.

In dit proefschrift wordt theoretisch onderzocht of de bootstrap ook bij niet-stationaire tijdsreeksen gebruikt kan worden. Door middel van simulaties wordt aangetoond dat de bootstrap ook in deze context vaak betrouwbaarder is in kleine steekproeven dan de standaard methodes.

Trefwoorden:

bootstrap, tijdreeksen, econometrie

“Retro-nasal aroma release and satiation”

Voor de preventie of behandeling van obesitas dienen voedingsmiddelen ontwikkeld te worden die smakelijk zijn, maar wel een sterker of langer verzadigd gevoel opwekken zodat men er minder van wenst te eten. In dit verband onderzocht Ruijschop bij NIZO food research de rol van aroma bij verzadigingsmechanismen.

Hoewel de mate van aroma-afgifte tijdens voedselconsumptie persoonsspecifiek is, laat dit onderzoek zien dat eigenschappen van voedsel zodanig aangepast kunnen worden, dat deze kunnen leiden tot een hogere kwaliteit en/of kwantiteit van aromastimulatie tijdens voedselconsumptie. Dit kan vervolgens leiden tot een versterkt verzadigd gevoel en zou uiteindelijk kunnen bijdragen aan verminderde voedselinname.

Trefwoorden:

obesitas, verzadiging, voeding, aroma

“Awareness of malnutrition in healthcare”

Ondervoeding blijkt al jaren een groot probleem te zijn in de Nederlandse gezondheidszorg.

De kwaliteit van de voedingszorg verdient daarom meer aandacht. Dit blijkt uit het proefschrift van Judith Meijers. Positief is dat jaarlijkse deelname aan de Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen (LPZ) leidt tot lagere prevalentiecijfers van ondervoeding in ziekenhuizen en thuiszorgorganisaties.

Meten leidt dus tot besef van de problematiek en vervolgens tot verbeteractiviteiten.

Ook deelname aan landelijke zorgverbeteringsprogramma’s blijkt vruchten af te werpen. Verder wordt in dit proefschrift de relatie tussen decubitus en ondervoeding bevestigd en blijkt dat de implementatie van voedingsrichtlijnen voor de preventie en behandeling van decubitus bijdraagt aan completere decubituszorg.

Trefwoorden:

ondervoeding, gezondheidszorg, decubitus

“Habitual physical activity and food intake regulation; physiological and genetic aspects”

Voldoende lichamelijke activiteit en het afstemmen van de voedselinname op het energiegebruik zijn essentieel voor het handhaven van het lichaamsgewicht.

In dit proefschrift werden lichamelijke en erfelijke factoren geïdentificeerd die bijdragen aan verschillen in lichamelijke activiteit en voedselinname tussen mensen. Mensen met een erfelijke aanleg voor een lage capaciteit om koolhydraten en vetten om te zetten in energie, bleken minder lichamelijk actief te zijn in het dagelijks leven. Ook bleek een aan obesitas geassocieerde variant in het FTO gen verband te houden met een lagere daling van het hongergevoel na de maaltijd. Deze resultaten kunnen in de toekomst gebruikt worden bij het geven van een persoonlijk advies om het ontstaan van overgewicht te voorkomen.

Trefwoorden:

obesitas, voedselinname, lichamelijke activiteit, erfelijkheid

“The functionality of maternal and neonatal fatty acids”

Van sommige vetzuren wordt gedacht dat ze belangrijk zijn voor de foetale groei en hersenontwikkeling. Tijdens de zwangerschap heeft het nog ongeboren kind daarom veel van deze vetzuren nodig. Aangezien de relatieve hoeveelheid van deze vetzuren bij de moeder afneemt tijdens de zwangerschap kan dit gevolgen hebben voor de ontwikkeling van het kind.

In dit proefschrift werd onderzocht of vetzuren van de moeder en het pasgeboren kind gerelateerd zijn aan foetaal leervermogen en geheugen, foetale groei en latere immuunfuncties van het kind. Ook is er gekeken naar het effect van vetzuurconsumptie tijdens de borstvoedingsperiode op de vetzuurniveaus in moedermelk. Enkele conclusies zijn dat, indien de gevonden relaties causaal zijn, het moederlijk vetzuur DHA gedurende de vroege zwangerschap foetale groei op een positieve manier kan programmeren. De moederlijk vetzuren AA en DGLA zijn tijdens de late zwangerschap wellicht betrokken bij foetale groeibeperking.

Trefwoorden:

vetzuren, zwangerschap, foetus, pasgeborene, leervermogen en geheugen, geboorte-uitkomsten, immuunfuncties, borstvoeding

“Supersizing Science; on building large-scale research projects in biology”

Biologisch onderzoek groeit door toenemende samenwerking tussen wetenschappers. In haar proefschriftSupersizing Science beschrijft Niki Vermeulen dit proces. Naast het bekende Human Genome Projectworden nog drie grote onderzoeksnetwerken geanalyseerd: een wereldwijd onderzoek naar leven in de oceanen, het bouwen van een virtuele cel en de zoektocht naar een vaccin tegen griep.

Grote wetenschappelijke projecten hebben grote gevolgen voor de manier waarop wetenschap wordt bedreven. De manier waarop een wetenschappelijk project is georganiseerd, vraagt steeds meer aandacht. Vermeulen noemt dit ‘projectificatie van wetenschap’. Wetenschappers moeten zich steeds meer gaan gedragen als managers en ondernemers. Vooral de volgende generatie wetenschappers krijgt hiermee te maken.

Trefwoorden:

biologie, wetenschap, ondernemerschap