Niet dat zoiets niet nuttig zou kunnen zijn, want zo swingend functioneert het constitutionele recht resp. het politieke systeem in de VS nu ook weer niet. Maar het lijkt welhaast onmogelijk en onvoorstelbaar dat in de gepolariseerde verhoudingen van vooral veel deadlocks Democraten en Republikeinen samen iets zouden oplossen. Te meer omdat de termijn van Obama over 1 ½ jaar afloopt en de campagnes al weer zijn opgestart. En ook omdat er eigenlijk permanent verkiezingscampagnes zijn, zoals voor het Huis van Afgevaardigden iedere twee jaar. En bij verkiezingscampagnes worden nu eenmaal tegenstellingen uitvergroot.

In juni kwam een rapport uit van de vijf Europese presidenten: Juncker (president van de Commissie), Tusk (president van de Europese Raad), Dijsselbloem (president van de eurogroep), Draghi (president van de ECB), en Schulz de president van het Europees Parlement. Titel was: Completing Europe’s Economic and Monetary Union. Het laat in ieder geval zien dat de leiders van Europa meer eensgezind zijn dan de Amerikaanse! En dat zij gezamenlijk een perspectief delen op de toekomst van de E(M)U. En dat perspectief loopt door de twee grote politieke families heen: EVP en sociaal democraten. Misschien is er ook meer noodzaak voor een gezamenlijk perspectief, met en na de financiële crisis en de recente, maar nog niet afgesloten Griekse tragedie, of was het een moderne soap? Doel van het rapport is om de EMU/ de eurozone te versterken zodat de EMU en haar landen sterker komen te staan en meer gezamenlijk én effectief werken aan stabiele overheidsfinanciën, gezamenlijk economisch beleid en groei, en toezicht op de banken met alles wat daarbij hoort. Sleutelwoord is gezamenlijk: niet meer landen alleen, maar de EU met de landen gezamenlijk. Gedeelde soevereiniteit wordt dat genoemd.

De tegenstellingen liggen dus minder op E(M)U vlak als wel tussen politieke leiders en Europese functionarissen aan de ene kant en nationale parlementen en kiezers aan de andere kant. En zelfs daar zijn er grote verschillen tussen landen. Euro sceptici zijn vooral zichtbaar in enkele staten op nationaal niveau en bestoken daar de kiezers en nationale politici met schrikbeelden over een verdwenen soevereiniteit.

In het vijf presidenten rapport is voor de kiezer en voor democratie ook aandacht, uiteraard, want als de E(M)U sterker wordt moet er toch ook een grotere rol zijn voor wat dan heet accountability en legitimiteit. En dus zou het Europees Parlement meer betrokken moeten worden bij de formulering van al dat nieuwe gezamenlijke beleid; en zou er ook met de nationale parlementen meer dialoog moeten zijn. Of die nationale parlementen daar blij van worden is de vraag: ze worden dan vroegtijdig betrokken en daarmee wordt kritiek achteraf veel moeilijker. En met 28 parlementen zijn er vaak evenzovele belangen en meningen. Dat zien we ook bij een andere vorm van parlementaire invloed op EU niveau, namelijk de mogelijkheid voor parlementen om bezwaar te maken tegen Europese regels. Het gebeurt gezamenlijk weinig; vaak zijn de nationale standpunten en belangen erg verdeeld.

Foto: Wikipedia