Over maanlandingen en bruggen bouwen
De titel professor prijkt inmiddels een jaar voor zijn naam. Voor prof. dr. Barend Mees (CARIM) betekent deze mijlpaal vooral doorgaan met wat hem al zijn hele carrière drijft: opereren, innoveren en inspireren. Op 10 januari sprak hij zijn inaugurele rede uit: “Vascular Repair and Regeneration: Bridging Innovation, Training and Personalized Treatment.” Achter deze ietwat technische titel schuilt een verhaal over bruggen bouwen en grootse dromen – moonshots, zoals hij ze noemt. Het zijn die dromen en ambities die Barend Mees als breed georiënteerde vaatchirurg drijven om niet alleen de zorg te verbeteren, maar een blijvende impact te realiseren op de gezondheid van mensen.
Maanlandingen
Grote, ambitieuze doelen die in eerste instantie onhaalbaar lijken, maar door innovatie en samenwerking toch binnen bereik kunnen komen, ook wel moonshots genaamd. Voor Barend Mees zijn het juist die doelen en dromen die hem uitdagen. Zijn grootste droom? “Een van mijn mentoren zei ooit: ‘Onze ultieme ambitie op gebied van onderzoek is het overbodig maken van ons eigen vak.’ Dat idee is me altijd bijgebleven”, vertelt hij. “In een perfecte wereld zouden mensen geen chirurgische zorg nodig hebben." Of het ooit zover zal komen? Het klinkt nu nog best ver weg, maar was dat niet wat men destijds ook dacht over landen op de maan, voordat Armstrong het voor elkaar kreeg in 1969? Het verklaart immers de herkomst van de term ‘moonshot’.
Mees zet zich met zijn hoogleraarschap in voor vooruitgang op het gebied van vasculaire regeneratieve geneeskunde, waarmee beschadigd weefsel hersteld kan worden op celniveau. Hij combineert dit met klinische innovaties, zoals gepersonaliseerde stents die exact op maat gemaakt worden voor patiënten, waardoor de behandeling duurzamer wordt en de kwaliteit van leven verbetert.
Passie voor precisie
Als we het dan toch over dromen hebben: een jongensdroom was het voor hem niet, om vaatchirurg te worden. Met een opa als huisarts zat er wel degelijk iets in de genen en was de keuze voor geneeskunde na de middelbare school snel gemaakt. “Tijdens mijn studie was ik niet overdreven geïnteresseerd in vaten. Totdat ik als afstudeerstudent betrokken raakte bij vaatonderzoek in het laboratorium. Het bleek een wereld te zijn waarin ik me thuis voelde”, vertelt hij. “Het was pure celbiologie, gecombineerd met de menselijke kant van chirurgie. Dat trok me enorm aan. Chirurgie past bij mij. Het is nog steeds voor een deel handwerk, ik hou van precisiewerk. Het repareren van bloedvaten, van de tenen tot aan de kruin, past daar heel mooi bij.”
Als chirurg combineert Mees nu verschillende rollen: hij opereert, doet onderzoek, geeft onderwijs en werkt op de poli. “Ik hou van die veelzijdigheid”, zegt hij daarover. “De ene dag sta ik in de operatiekamer, de andere dag is gevuld met afspraken met patiënten en de volgende dag geef ik les of ben ik bezig nieuwe technieken te ontwikkelen. Dat is toch fantastisch!” Ook de patiënten zelf zijn een belangrijke motivatie. “Vaak zijn het oudere mensen die al een heel leven achter zich hebben”, legt hij uit. “Ze zijn vaak enorm dankbaar, ook al is het niet altijd mogelijk om ze volledig te genezen. Dat menselijke aspect maakt dit vak zo bijzonder.”
Van Australië naar Maastricht
Voordat Barend Mees zijn thuis vond in Maastricht, deed hij internationale ervaring op in onder andere Italië en Australië. “Australië was een geweldige tijd, maar als gezin wilden we terug naar Nederland vanwege de Europese manier van leven”, vertelt hij. “Maastricht kende ik eigenlijk niet, maar toen ik hoorde over het aortaprogramma van het MUMC+, was ik direct enthousiast en ik wist dat ik daar wilde werken. Het was op dat moment uniek in zijn soort in Nederland, door de intensieve samenwerking van alle specialismen die zich met aortazorg bezighielden, samengebracht onder één dak in het Hart+Vaat Centrum."
Inmiddels voelt hij zich volledig thuis in Maastricht en het Maastricht UMC+, waar de combinatie van een sterke klinische focus en toegang tot geavanceerde technologie een ideale voedingsbodem biedt voor zowel patiëntenzorg als innovatie. “Hier kunnen we zowel lokaal impact maken als internationaal een leidende rol spelen”, zegt hij.
Tekst gaat door onder de foto.

Innovatie en menselijke zorg gaan hand in hand
De kern van Mees’ werk draait om reparatie en regeneratie. “Reparatie betekent dat je beschadigde bloedvaten herstelt of vervangt, zoals bij een aneurysma. Regeneratie gaat een stap verder: we gebruiken technieken zoals genetische therapieën om weefselschade op celniveau zichzelf te laten herstellen”, legt hij uit.
Maar innovatie is niet alleen een kwestie van technologie. Voor Mees staat de menselijke kant minstens zo centraal, zoals in de palliatieve zorg. “Bij vaatlijden in de palliatieve fase gaat het niet alleen om medische oplossingen, maar ook om wat de patiënt echt wil. Het maken van duidelijke afspraken en aandacht voor kwaliteit van leven kan een enorm verschil maken”, zegt hij. Onlangs ontving zijn team een subsidie om beter in kaart te brengen wat patiënten in de palliatieve fase nodig hebben. “Palliatieve zorg wordt vaak geassocieerd met het einde van het leven, maar dat is een misvatting. Het gaat vaak om mensen die nog een tijd in deze fase kunnen leven. Het is ook onze taak om hen daarin zo goed mogelijk te begeleiden.”
Verbindende rol
De titel van zijn oratie mag dan technisch klinken, het woord ‘bridging’ is volgens Mees de kern. “Ik wil een verbindende rol spelen, zowel nationaal als internationaal”, legt hij uit. Dit is ook de gedachte achter een bijzondere bijeenkomst die hij de vrijdag voorafgaand aan zijn inauguratie organiseerde. In plaats van een symposium te organiseren, nodigde hij alle zestien andere vaatchirurgen-hoogleraar in Nederland uit om samen te komen. “We hebben zo’n bijeenkomst nog nooit gehad. Het is een kans om ideeën en gedachten uit te wisselen en samen plannen te maken voor de toekomst”, zegt hij. Het was tevens een belangrijke bijeenkomst voor een van zijn andere dromen; het landelijke consortium Aneurysm-NL, waarvan hij een van de leiders is. Dit consortium moet een landelijk platform en samenwerking worden die zorg en kennis op aneurysma gebied centraliseert. “We kunnen nog zóveel bereiken als we onze krachten bundelen.”
Nieuwe generatie opleiden
Bruggenbouwen doet Mees ook tussen generaties. Als opleider van jonge chirurgen aan de Universiteit Maastricht is hij wekelijks in de weer met chirurgen in opleiding, om hen voor te bereiden op de uitdagingen van de toekomst. “De nieuwe generatie moet niet alleen technisch vaardig zijn, maar ook flexibel en innovatief kunnen denken”, zegt hij. Zijn werkzaamheden als trainer lopen zelfs door tot in zijn eigen garage thuis. Hier bedacht en ontwikkelde hij de mazeBox, een apparaat om endovasculaire technieken en operaties te trainen. “Het is een soort simulator, maar dan analoog, zonder software, en juist daardoor heel praktisch en toegankelijk.”
Barend Mees kijkt met optimisme naar de toekomst. “De vaatchirurgie is een geweldig vak, met veel nieuwe technologie. Met intensievere samenwerking en innovaties op zowel klinisch als onderzoeksgebied moeten we belangrijke stappen zetten in het verbeteren van de resultaten van onze interventies en daarmee de kwaliteit van leven voor onze patiënten.” Zijn oratie belooft een inkijkje in de nieuwste ontwikkelingen binnen de vaatchirurgie, maar vooral een inspirerend verhaal over hoe ambitie en verbinding ons dichter bij een betere gezondheidszorg kunnen brengen.
Dit verhaal is eerder gepubliceerd op de website van Maastricht UMC+.
Foto's: Maison Rowena
Vond je dit artikel interessant? Volg ons dan op Instagram en LinkedIn voor meer.
Lees ook
-
Ron van Golde werkt samen met onderzoekers om de IVF-zorg te verbeteren. Hij kijkt hierbij vooral naar hoe embryo's zich innestelen in de baarmoeder.
-
Ingrid Dijkgraaf (CARIM) vertelt over teken en hoe de stoffen die zij maken nuttig kunnen zijn bij onderzoek naar hart- en vaatziekten.
-
Bij NUTRIM onderzoekt John Penders de rol van darmbacteriën bij ziektes. Het darmmicrobioom kan dienen als sleutel tot een betere gezondheid.