Knelpunten in techniek, zorg en onderwijs houden komende jaren aan

Vervangingsvraag

De verwachting is dat de komende zes jaar zo’n 1,6 miljoen medewerkers vervangen moeten worden. Zij verlaten (tijdelijk) de arbeidsmarkt vanwege o.a. (vervroegde) pensionering, zorgtaken of verruilen hun beroep voor een ander beroep. De vervangingsvraag zorgt voor 75% van de baanopeningen. De beroepen waarvoor de meeste vervangingsvraag wordt verwacht zijn de bedrijfseconomische en administratieve beroepen, transport en logistiek beroepen, technische beroepen en commerciële beroepen. “Maar”, waarschuwt onderzoeksleider Didier Fouarge “voor de meeste van deze beroepen, behalve de technische beroepen, is er voldoende aanbod”. De rest van de baanopeningen ontstaat dankzij het creëren van nieuwe werkgelegenheid. Hierdoor kunnen 464.700 extra werkenden aan de slag. “Vooral ICT-beroepen zijn groeiberoepen: ruim de helft van de baanopeningen in de ICT zijn het gevolg van nieuwe werkgelegenheid, vooral vanaf hbo niveau”, aldus Fouarge.

Extra werkgelegenheid in de zorg en techniek

De grootste werkgelegenheidsgroei wordt verwacht voor de zorg en welzijn beroepen en de technische beroepen. In de zorg, door groei, en het onderwijs, door de grote vervangingsbehoefte, blijft het aanbod van arbeid achter bij de vraag en is het moeilijk om voldoende personeel te vinden. Dit speelt in de techniek ook voor gediplomeerden uit het mbo, bachelor en master, met als bijkomend probleem dat eenmaal afgestudeerd, gediplomeerden vaak in andere functies buiten de techniek terechtkomen. “Dit komt doordat technische vaardigheden ook in functies buiten de techniek gewaardeerd worden”, zegt Fouarge. Alleen de agrarische beroepen krimpen, met name door de inzet van technologie.

Steeds meer hoogopgeleide werkenden in Nederland

In de periode van 2019 tot 2024 zullen naar verwachting ongeveer 1,6 miljoen gediplomeerden de arbeidsmarkt instromen. Door de demografische ontwikkelingen neemt het aantal gediplomeerden niet toe, maar de samenstelling daarvan verandert ten opzichte van de afgelopen jaren. Voor de mbo 2 en 3, wordt een daling van de instroom naar de arbeidsmarkt verwacht. Voor mbo 4, bachelor en master een toename. De verwachte instroom en baanopeningen bepalen de kansen voor gediplomeerden voor de komende zes jaar. De beste kansen op werk worden verwacht voor master werktuigbouwkunde, bachelor elektrotechniek, mbo 4 bouw en infra, mbo 4 tuinbouw en groenvoorziening en bachelor werktuigbouwkunde. De slechtste kansen worden verwacht voor mbo 4 mediavormgeving, mbo 3 detailhandel en groothandel, bachelor psychologie, sociale en maatschappijwetenschappen, master kunst en mbo 4 commerciële dienstverlening. Fouarge: “Dit betekent niet dat gediplomeerden uit die richtingen werkloos zullen worden, maar wij verwachten dat zij meer moeite zullen hebben een passende baan te vinden en dat de arbeidsvoorwaarden zullen tegenvallen. De grote verschillen in verwachte kansen op werk tussen studierichtingen suggereren volgens Fouarge dat “het wenselijk is dat er meer aandacht komt voor de arbeidsmarktkansen van opleidingen in de loopbaanoriëntatie op school”.

  Lees ook het interview met onderzoeksleider Didier Fouarge: "Opleidingen zijn er niet alleen voor de arbeidsmarkt"