Jongeren in het mbo kiezen vooral op interesse. Betere koppeling met arbeidsmarktkansen nodig.

Jongeren in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) maken hun studiekeuze vooral op basis van persoonlijke interesses en hun inschatting van eigen talenten. De arbeidsmarktperspectieven en maatschappelijke relevantie van opleidingen spelen daarbij een minder belangrijke rol. Dat blijkt uit het nieuwe rapport “Kansrijk kiezen in het MBO: Overwegingen van jongeren bij hun studiekeuze” van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht dat werd mogelijk gemaakt door Instituut Gak.

Volgens de onderzoekers is het voor zowel jongeren als de samenleving van groot belang dat studiekeuzes niet alleen aansluiten bij wat studenten zelf leuk vinden, maar ook leiden naar beroepen met goede baankansen en maatschappelijke waarde, zoals in de zorg, het onderwijs en de techniek. Uit het onderzoek blijkt dat mbo-opleidingen met betere kansen op werk en een hoger loon meer studenten aantrekken, al gebeurt dit vaak onbewust of impliciet.

Het onderzoek laat verder zien dat verwachtingen die jongeren vooraf hebben niet altijd overeenkomen met hun uiteindelijke ervaring in de opleiding. Dit benadrukt hoe belangrijk het is dat jongeren een realistisch en toegankelijk beeld krijgen van hun mogelijkheden. Volgens Didier Fouarge, betrokken bij het onderzoek: “Open dagen, websites en gesprekken met ouders en mentoren blijken van grote invloed te zijn, terwijl sociale media slechts een beperkte rol spelen in het keuzeproces. Dat laatste is misschien wel geruststellend.”

De onderzoekers pleiten voor een betere integratie van arbeidsmarktperspectieven in de loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) op scholen. Arbeidsmarktinformatie moet duidelijker en toegankelijker worden gepresenteerd en bij voorkeur verbonden worden met de persoonlijke voorkeuren en talenten van jongeren. “Wanneer deze koppeling wordt gemaakt, kunnen jongeren keuzes maken die niet alleen hun eigen toekomstkansen vergroten, maar ook bijdragen aan de bredere maatschappelijke behoefte aan goed opgeleid personeel in sectoren waar de tekorten het grootst zijn”, aldus Fouarge.

Lees het rapport: “Kansrijk kiezen in het MBO: Overwegingen van jongeren bij hun studiekeuze”.
 

Onderzoeksmethode

De studie combineert verschillende onderzoeksmethoden om het studiekeuzeproces in kaart te brengen. Naast een uitgebreide literatuurstudie is gebruikgemaakt van kwantitatieve analyses van administratieve onderwijsdata en arbeidsmarktuitkomsten, aangevuld met kwalitatief veldonderzoek op mbo-scholen. Ook is een grootschalige enquête gehouden onder recent afgestudeerde mbo’ers, met experimentele elementen om te achterhalen hoe zij arbeidsmarktperspectieven en persoonlijke voorkeuren daadwerkelijk afwegen.


Meer informatie over het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) vind je in onderstaande video.