Weekend van de Wetenschap 2025

Vraag jij je wel eens af waar wij allemaal van gemaakt zijn en of er een rand aan het heelal zit? UM Faculty of Science and Engineering opent de deuren van haar labgebouw aan de Duboisdomein 30: daar ga je ontdekken hoe het heelal werkt, van het allerkleinste zoals quarks tot mega zwarte gaten. Alles draait om golven en deeltjes: hoor een bal zingen, stuur een laser door een doolhof, laat een snoepje groeien in een ruimte zonder lucht of proef de bouwstenen van het heelal. Wist je dat wetenschappers in Maastricht bouwen aan iets wat nog niemand anders op de wereld kan? Dat is de Einstein Telescoop. Wij openen het gigantische lab waar onderzoekers de ETpathfinder bouwen. Doe mee, zodat jij in de toekomst geniet van de geheimen van het heelal.

Organiserende faculteit: Faculty of Science and Engineering

Doe mee met een mini-BioBlitz bij Duboisdomein 30! Verken de natuur, fotografeer of verzamel een plant of insect, identificeer het met ObsIdentify en geef het jouw eigen wetenschappelijke naam en titel. Bouw mee aan ons eendaags herbarium en ontdek de biodiversiteit rond Maastricht!

Organiserende faculteit: Faculty of Science and Engineering

Heb je weleens Tetris gespeeld met levensgrote 3D-blokken? Kun jij een robot verslaan met het spel steen, papier, schaar? Kun jij plastic laten zweven? Wil jij je kennis testen in de feit of fabel-quiz? Tijdens Weekend van de Wetenschap vind je de antwoorden op deze vragen – en meer – bij de Faculty of Science and Engineering van de Universiteit Maastricht. 

Organiserende faculteit: Faculty of Science and Engineering

Leon Claessens is hoogleraar Vertebrate Paleontologie en Evolutie. Hij onderzoekt hoe dieren leven, uitsterven en wat je daartegen kan doen. Hij neemt ook een 3D-print van een dodo-skelet mee! Wat weet jij van deze bijzondere dieren? Test je kennis in de Feit of Fabel Quiz met Leon Claessens. Deze quiz zal een aantal keer op deze middag plaatsvinden.

Organiserende faculteit: Faculty of Science and Engineering

Wil jij de Einstein Telescoop Pathfinder (ETpathfinder) bezoeken? Voor deze activiteit zijn een beperkt aantal plekken beschikbaar. Reserveer daarom snel jouw plek via deze website. De aanmeldlink zal vanaf september open staan.

De groepsexcursies (alleen in het Nederlands) starten om 12.15, 13.30 en 15.00 uur. We vertrekken samen vanaf Gaetano Martinolaan 10. Om ETpathfinder vervolgens te bereiken, lopen we als groep ongeveer 10 minuten en moeten we ook een trap beklimmen. Alle andere activiteiten kan je bezoeken zonder je vooraf te registreren (of trappen te beklimmen).

Organiserende faculteit: Faculty of Science and Engineering

Ben jij wel eens verhuisd, op reis geweest of heb je familie in het buitenland? In deze workshop teken je jouw eigen mobiliteitstraject: waar ben je geweest, hoe lang en waarom? Zo ontdek je dat iedereen op zijn eigen manier mobiel is! Samen praten we over reizen, verhuizen en hoe dat onze kijk op onszelf en anderen beïnvloedt. Zijn we eigenlijk allemaal een beetje migrant? Kom mee tekenen, ontdekken en delen!

Organiserende faculteit: Faculty of Arts and Social Sciences

Hou je van spelletjes en samenwerken? In deze leuke workshop speel je een spannend onderhandelingsspel! Elke 7 jaar komen de landen van de Europese Unie bij elkaar om te beslissen waar het geld naartoe gaat, bijvoorbeeld naar innovatie, landbouw of klimaat. Jij kiest een EU-land en speelt de rol van leider. Kun jij goed overleggen en tot een besluit komen met de andere landen? Onder begeleiding van de docent ontdek je hoe echte onderhandelingen werken. 

Organiserende faculteit: Faculty of Arts and Social Sciences

Misschien gebruik je ChatGPT wel voor je huiswerk? Om te vragen om die taak voor wiskunde eens eenvoudig uit te leggen? Of om te weten welke plekjes je zeker moet bezoeken op je vakantiebestemming? Maar als je vraagt welke dag het vandaag is, slaat ChatGPT wel eens de bal mis. Hoe kan dat?

In deze interactieve workshop ontdek je waarom het soms heel slimme antwoorden geeft en andere keren totaal verkeerde dingen zegt (en ja, dat heeft ook met wiskunde te maken!). Door leuke experimenten en puzzels leer je het verschil tussen "lijken alsof je slim bent" en "echt slim zijn". Zo kom je erachter wanneer je kunstmatige intelligentie kunt vertrouwen en wanneer je extra voorzichtig moet zijn.

Organiserende faculteit: Faculty of Arts and Social Sciences

Aan de hand van dilemma’s ontdekken kinderen hoe de landen van de Europese Unie samenwerken: Sommige mensen vinden dat we meer dingen samen moeten doen, maar anderen vinden juist dat Nederland zelf moet kunnen beslissen. Wat is jouw mening? Doe de test en ontdek wat voor type Europeaan jij bent!

Organiserende faculteit: Faculty of Arts and Social Sciences in samenwerking met Studio Europa Maastricht

"Een ziekenhuis blijft behouden en drijft rond nadat de aarde is overstroomd onder meer dan elf kilometer water. Binnenin, onder invloed van mysterieuze krachten, proberen artsen en patiënten zich te herinneren hoe de wereld vroeger was – én zich een nieuwe wereld voor te stellen die nog moet ontstaan…" 

- fragment uit de flaptekst van The Children's Hospital door Chris Adrian 

In dit mysterieuze, drijvende ziekenhuis is alles omgekeerd. De zieke kinderen hebben de leiding! Bij dit station worden kinderen uitgenodigd om samen de voorwerpen in het ziekenhuis opnieuw te bedenken, te tekenen, in kaart te brengen en te heruitvinden. Trek een magische doktersjas aan, strooi wat feeënstof over klinische voorwerpen en laat je innerlijke uitvinder los!

Organiserende faculteit: Faculty of Arts and Social Sciences

Wist je dat een duif, een boom en zelfs een rivier rechten kunnen hebben? In deze vrolijke poppentheatervoorstelling zie je hoe de natuur een stem krijgt. De Maas, een oude boom en een slimme parkduif vertellen hun verhaal. Ontdek waarom het belangrijk is dat we beter voor de natuur zorgen. Kom kijken, lachen én meepraten!
 

Organisator: André Nunez Chaib 
Organiserende faculteit: Faculty of Law

Wat mag er eigenlijk wel of niet op een etiket staan? Waarom mag alleen echte Goudse kaas ook écht zo heten? En welke regels zijn er voor vleesvervangers zoals de vegaburger? Samen met een onderzoeker duik je in de wereld van voedselwetten. Je speelt drie toffe spellen over duurzaamheid, voedselveiligheid en herkomst van eten. Na afloop ben jij een echte expert in voedselwetten!

Organisator: Ellen Vos
Organiserende faculteit: Faculty of Law

Altijd al in een toga willen staan en zeggen: “De rechtbank is geopend”? In onze oefenrechtbank speel jij de hoofdrol! Kies of je rechter, advocaat of getuige wil zijn en help een zaak oplossen – bijvoorbeeld eentje waarin een dier ook een rechtspersoon is. Een advocaat en docent helpen je op weg. Spannend, leerzaam en superleuk!
 

Organisator: Hester van der Kaaij en Mariken Leenaerts 
Organiserende faculteit: Faculty of Law

Hoe straf je iemand die iets ergs heeft gedaan? Moet die persoon altijd de gevangenis in, of zijn er betere oplossingen? In dit interactieve college krijg je les van een echte hoogleraar over strafrecht en herstelrecht. Je mag zelf vragen stellen én meedenken over moeilijke dilemma’s. Samen bedenken we hoe straf óók eerlijk kan zijn.
 

Organisator: KidzCollege/Jacques Claessen 
Organiserende faculteit: Faculty of Law

Weet jij welke (persoonlijke) informatie jij weggeeft bij het aanmaken van een socialmediaccount? Het gebruik van social media lijkt gratis, maar vaak ‘betaal’ je met jouw persoonlijke gegevens. In deze activiteit stap je in een nep-app en ontdek je stap voor stap hoeveel informatie je weggeeft. Klik jij zomaar op “akkoord”, of maak je slimme keuzes? Test het zelf!

Organisator: ECPC (European Centre on Privacy and Cybersecurity)/Helena Bossini Castillo 
Organiserende faculteit: Faculty of Law

Kun jij nog zien wat echt is op internet? Met AI kun je foto’s, video’s en stemmen maken die bijna niet van echt te onderscheiden zijn. Tijdens deze activiteit leer je wat deepfakes zijn en hoe het gebruik ervan is vastgelegd in de wet. Test je skills in een quiz en praat mee over hoe we deze slimme AI veilig en verantwoord kunnen gebruiken.

Organisator: Konrad Kollnig en Bram Rijsbosch 
Organiserende faculteit: Faculty of Law

Hou je van ontdekken en experimenteren? In deze workshop duik je in de wereld van luchtvervuiling! Wat is luchtvervuiling eigenlijk en hoe ziet het eruit in jouw omgeving? Samen met de professor meet je de luchtkwaliteit en ontdek je wat de impact ervan is op leerlingen in de klas en mensen in de werkplaats. Kun jij slimme manieren bedenken om de impact van luchtvervuiling op jouw schoolprestatie te verminderen? Leer spelenderwijs hoe luchtvervuiling werkt en hoe jij het verschil kunt maken!

Organisator: Steffen Künn en Juan Palacios
Organiserende faculteit: School of Business and Economics

Stap in de schoenen van kinderen over de hele wereld en ontdek hoe moeilijk het is om met een beperkt budget aan voedsel te komen. Jouw missie: stel een voedselpakket samen dat binnen het budget blijft en tegelijkertijd voldoet aan de basisbehoefte van calorieën. Hiervoor kun je kiezen uit de voedingsmiddelen die ter plekke beschikbaar zijn, of gewoon met pen en papier aan de slag gaan. Als je klaar bent, kun je de echte gegevens van de Wereldbank bekijken en meer te weten komen over armoede wereldwijd.

Organisator: Michalis Moatsos
Organiserende faculteit: School of Business and Economics

In dit wetenschapsavontuur gebruik jij jouw fantasie en Artificiële Intelligentie (AI). Eerst verzin je wilde ideeën, zoals hoe Maastricht er in 2050 uitziet of hoe het gekste fantasiedier eruit zou zien. Met slimme AI-tools transformeer je jouw verhalen en tekeningen in futuristische plaatjes en grappige weetjes. Daarna ontdek je hoe je zelf een AI-model kunt ontwerpen en trainen met beeldherkenning. Zo leer je hoe fantasie en technologie samen de wereld van morgen kunnen vormen.

Organisator: Burak Can
Organiserende faculteit: School of Business and Economics

Maak kennis met de virtuele wereld! Samen met het Digital Experience Lab (DEXLab) stap jij met een VR-bril een digitale wereld in en ontdek jij hoe het in het onderwijs wordt toegepast. Verder leer je ook het verschil tussen Virtual Reality en Augmented Reality (denk aan apps zoals Pokémon Go), en natuurlijk mag je het zelf uitproberen!

Organisator: DEXLab
Organiserende faculteit: School of Business and Economics

Stap binnen in de verborgen wereld van microscopen! In het Microscopy CORE lab laten we je kijken naar planten, beestjes en andere miniwezens zoals je ze nog nooit hebt gezien. Met licht- en elektronenmicroscopen duik je dieper dan het blote oog kan zien. Ontdek hoe groot het kleine eigenlijk is en laat je verwonderen door wat er allemaal leeft op een grassprietje of in een druppel water. Een unieke kans om zelf jonge wetenschapper te zijn!

Praktisch: De rondleidingen zijn speciaal voor kinderen, zónder hun ouders! Eén rondleiding duurt 30-45 minuten, inclusief heen- en teruglopen van en naar het verzamelpunt.

Mini-colleges duren 10 minuten

In je oor zit een speciaal orgaantje dat helpt om goed in balans te blijven, zodat je niet valt. Ook zorgt het ervoor dat je goed kunt blijven kijken terwijl je beweegt. Het is een belangrijk zintuig, maar veel mensen weten niet dat het bestaat – totdat het niet meer goed werkt. In het ziekenhuis gebruiken we een draaiende stoel en speciale camera’s om te kijken of het orgaantje nog goed werkt. Tijdens de rondleiding kan je deze ervaren!

Praktisch: De rondleidingen zijn speciaal voor kinderen, zónder hun ouders! Eén rondleiding duurt 30-45 minuten, inclusief heen- en teruglopen van en naar het verzamelpunt.

Ben jij klaar voor een ontdekkingstocht door het menselijk lichaam? In ons unieke MRUM-lab zie je hoe we met allerlei coole apparaten onderzoeken hoeveel energie iemand verbrandt, waar het lichaam allemaal uit bestaat, hoe fit iemand is en zelfs hoe de bloedvaten er vanbinnen uitzien. We laten je zien hoe we echte metingen doen bij mensen, zoals een zware fietstest net als bij topsporters en misschien durf je dit zelf ook aan! Dus trek je lab jas aan- stap binnen, en ontdek hoe spannend het is om als wetenschapper het menselijk lichaam te ontrafelen.

Praktisch: De rondleidingen zijn speciaal voor kinderen, zónder hun ouders! Eén rondleiding duurt 30-45 minuten, inclusief heen- en teruglopen van en naar het verzamelpunt.

Lopen is de meest voorkomende manier om jezelf te verplaatsen. Vanwege aandoeningen (bv. rugpijn), ervaren patiënten vaak problemen met lopen en balanceren. In de beweeglaboratoria van het MUMC+ onderzoeken we het looppatroon en de balans van verschillende patiënten groepen. Met behulp van deze onderzoeken worden afwijkingen in het looppatroon en balans onderzocht en kunnen gerichte behandelingen opgesteld worden. Tijdens de rondleiding laten we het innovatieve geavanceerde beweeglaboratorium ('CAREN' genaamd) zien, waarbij we in een virtuele omgeving met behulp van biofeedback het bewegen van patiënten in kaart kunnen brengen en specifieke trainingen kunnen voorzien.

Praktisch: De rondleidingen zijn speciaal voor kinderen, zónder hun ouders! Eén rondleiding duurt 30-45 minuten, inclusief heen- en teruglopen van en naar het verzamelpunt.

De Maastricht Studie is een bijzonder onderzoek in Zuid-Limburg. Mensen doen mee om te kijken hoe vaak ziekten zoals type 2 diabetes (suikerziekte), hart- en vaatziekten en andere ziektes voorkomen. Ook zoeken de onderzoekers uit waarom sommige mensen deze ziekten krijgen en anderen niet. Ze willen ook weten hoe je deze ziekten het beste kunt behandelen. Ongeveer 10.000 mensen uit Zuid-Limburg deden mee aan het eerste deel van De Maastricht Studie. Zij werden heel uitgebreid onderzocht. Het belangrijkste was om te ontdekken waarom de ene persoon wel diabetes of hart- en vaatziekten krijgt en de andere niet. Het doel van De Maastricht Studie is om de gezondheid van de mensen in Limburg beter te maken en te helpen bij een gezonde leefstijl.

Praktisch: De rondleidingen zijn speciaal voor kinderen, zónder hun ouders! Eén rondleiding duurt 30-45 minuten, inclusief heen- en teruglopen van en naar het verzamelpunt.

Een kijkje achter de schermen bij de labs van het MERLN-instituut.

Praktisch: De rondleidingen zijn speciaal voor kinderen, zónder hun ouders! Eén rondleiding duurt 30-45 minuten, inclusief heen- en teruglopen van en naar het verzamelpunt.

Ga mee op avontuur in de magische wereld van je brein! Bouw een cool 3D-model van je eigen brein. Speel een leuke quiz en kijk hoe slim en snel jouw brein is. Ontdek hoe je brein denkt, onthoudt en reageert. Met grappige spelletjes en testjes leer je hoe wetenschappers het brein onderzoeken. En je krijgt handige tips om je brein supergezond te houden. Zo word jij een echte brein-expert!

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

Iedere zorgverlener heeft zijn eigen gegevens over de patiënt. Daardoor is het niet altijd duidelijk voor zorgverleners welke medicijnen een patiënt gebruikt. Bijvoorbeeld wanneer een patiënt nieuwe medicijnen krijgt in het ziekenhuis, dan moet deze informatie worden doorgegeven aan de huisarts. Dit wordt ook wel medicatieoverdracht genoemd. Bij medicatieoverdracht kunnen fouten ontstaan. Tijdens dit experiment gebruiken we een fluisterspel om te ontdekken of jullie de informatie over medicijnen goed kunnen doorgeven. Lukt het jullie om ervoor te zorgen dat de patiënt de juiste medicijnen krijgt?

Je hart is een superpomp die nooit mag stoppen. Zelfs niet als je slaapt! Wij laten je zien waarom elke hartslag telt. Met twee interactieve puzzels ontdek je uit welke onderdelen jouw hart bestaat: een 3D-geprinte puzzel en een waar je onze "hartheld" in elkaar kunt bouwen. Je komt erachter hoe jouw hart wel 100 jaar lang zonder pauze kan blijven kloppen. We laten zien waarom je hart veel meer doet dan alleen pompen, waarom het een eigen ritme heeft en hoe het reageert als je gaat sporten of zenuwachtig wordt. Van baby tot volwassene - iedereen heeft een uniek hart!

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

Onze longen zijn misschien wel de belangrijkste organen van ons lichaam! Wist jij dat jouw longen bijna 300 miljoen longblaasjes hebben? Via deze longblaasjes wordt zuurstof opgenomen in ons lichaam. Zonder deze zuurstof zouden we niet kunnen leven. We moeten daarom goed voor onze longen zorgen. Door bijvoorbeeld te gaan roken of vapen kunnen de longen ziek worden en niet goed werken. In het mini-college wordt meer verteld over hoe slecht vapen is voor onze longen. En op de science fair kun je komen testen hoe gezond jouw longen zijn!

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

Wist je dat 1 op de 5 mensen in Nederland huidkanker krijgt? Dat is best veel! Huidkanker is de meest voorkomende soort kanker en begint vaak als een roze vlekje op je huid. Normaal gesproken moeten dokters een klein stukje van je huid weghalen om te onderzoeken onder de microscoop of het echt huidkanker is. Dat kan een beetje pijn doen, en daarna moet je wachten op de uitslag. Maar wij hebben iets superhandigs: een slimme huidscanner! Met deze scanner – een soort camera – kunnen we dieper in de huid kijken, zonder te prikken en zonder pijn. En het mooiste is: je weet meteen de uitslag!

Hoe goed kan een computer jouw leeftijd inschatten? Met onze AI-tool maken we een foto van je gezicht en laat de computer raden hoe oud je bent. Daarna vergelijken we dat met je echte leeftijd. Klopt het? Of zit de computer ernaast? We praten samen over hoe AI werkt, waar het goed in is, waar het fouten maakt en wat het nog meer kan doen.

Je hart pompt elke dag duizenden liters bloed door je lichaam. Dat gebeurt via een netwerk van bloedvaten die samen het cardiovasculaire systeem vormen. In dit project laten we zien hoe we met computersimulaties de hartfunctie beter proberen te begrijpen en hoe we een digitale tweeling maken van het hart en de bloedvaten. Daarmee kunnen we precies berekenen hoe bloed stroomt en hoe snel het beweegt in verschillende delen van het lichaam. Tijdens de demonstratie hoor je zelfs het geluid van je eigen bloedstroom en ontdek je hoe technologie helpt om het hart beter te begrijpen.

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

Ben jij een wandelend huis voor bacteriën? Ontdek het in ons bacterielab! Kinderen maken zelf een vingerafdruk op een voedingsbodem en zien hoe bacteriën groeien, kleuren ze als echte onderzoekers en ontdekken welk eten goede bacteriën lekker vinden. Ze spelen bacterie-memory, speuren in een speciale zandbak naar bacteriën die buiten leven en ontrafelen alle feitjes op onze poster. Zo ervaren ze hoe wetenschappers werken: vragen stellen, testen uitvoeren en resultaten bekijken. Kinderen leren dat bacteriën overal zijn – op je handen, in je darmen, in de natuur en op eten – en ontdekken welke goed of slecht zijn en waarom dat belangrijk is voor onze gezondheid.

Ben jij weleens gespannen, boos of verdrietig? Tijdens onze science fair en het mini-college leer je op een leuke en leerzame manier wat stress en andere emoties met je hoofd en lichaam doen. Je ontdekt wat helpt om je weer fijn te voelen, zoals bewegen, muziek luisteren of erover praten. Samen bedenken we slimme tips en jij mag je eigen stressbal maken én versieren. Natuurlijk mag je die mee naar huis nemen! Kom langs en ontdek hoe jij jezelf en anderen kunt helpen als je niet zo lekker in je vel zit.

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

Voelen is belangrijk om informatie te krijgen over je omgeving: is iets warm of koud? En hard of zacht? Alle informatie die je lichaam via je huid krijgt over het gevoel wordt automatisch via een soort stroomkabels, zenuwen, naar je hersenen gestuurd. Maar wat als je minder of geen gevoel hebt in je huid? Dat gebeurt soms bij vrouwen die borstkanker hebben gehad. Om zo iemand beter te maken, moeten dokters de zieke borst er soms afhalen en kunnen ze daarna een nieuwe borst maken. Deze nieuwe borst ziet er heel echt uit, maar vóelt niet echt, omdat mensen geen aanrakingen, warmte of kou voelen. Door een zenuw in de nieuwe borst te leggen, kan deze als een soort stroomkabel prikkels van buitenaf doorgeven en kan het gevoel terugkomen. Kom je kijken hoe we dit testen?

Als je goed kunt zien, kijk je normaal gesproken recht vooruit. Maar, er bestaan speciale brillen (prisma brillen) die maken dat het beeld verschoven of verdraaid wordt. Als je stilstaat, heb je dat nauwelijks in de gaten. Maar, als je in actie komt wordt dat duidelijk! Bij deze demo mag je met een pittenzakje gooien om te ontdekken wat zo'n bijzondere bril nu eigenlijk doet. Je zult merken dat je hersenen zich razendsnel aanpassen.

Ons eigen vet, dat rolletje bij je buik of dijen, zit er altijd. Maar wist je dat dit vet best handig kan zijn? Soms zit er op sommige plekken van ons lichaam een beetje teveel vet, en dat kunnen artsen voorzichtig weghalen. Dit noemen we liposuctie. Het bijzondere is dat dit vet niet zomaar weggegooid wordt. Het kan namelijk gebruikt worden om ergens anders in het lichaam weer in te spuiten. Bijvoorbeeld bij vrouwen die borstkanker hebben gehad: met hun eigen vet kan er op die manier een nieuwe borst worden gemaakt. Omdat dit nog een vrij nieuwe methode is, wordt er nog veel onderzoek gedaan: hoe kunnen we dit het beste doen? Hoe zorgen we dat het veilig gebeurt? Vandaag laten we jullie zien hoe dit proces werkt en waarom het zo interessant is voor de wetenschap.

Hoe ziet jouw school eruit in de toekomst? In deze korte en vrolijke presentatie nemen we je mee naar een plek waar gezond eten, lekker bewegen en samen plezier maken centraal staan. Ontdek hoe jij slimmer, sterker en fitter wordt door kleine veranderingen op school – van bewegen tijdens de rekenles tot een lekkere en gezonde lunch. Doe mee, denk mee en bouw samen aan jouw school van de toekomst!

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

In je lichaam zit een immuunsysteem, dat is een slim verdedigingssysteem. Miljoenen witte bloedcellen reizen door je bloed op zoek naar indringers. Komt er een indringer zoals een virus of een bacterie in je lichaam binnen? Dan herkent de witte bloedcel dat er iets niet klopt en valt aan! De witte bloedcel eet de indringer op, maakt antistoffen of roept hulp in. Daarna onthoudt je immuunsysteem wie de indringer was. Komt die zelfde indringer later nog een keer terug? Dan kan je lichaam supersnel reageren en wordt je minder ziek. Zo werken vaccinaties ook. Ze trainen je lichaam alvast tegen een aanval van indringers.

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

In dit minicollege draait het om het darmmicrobioom, de verzameling van micro-organismen in onze darmen, en alles wat met poep te maken heeft! Kinderen zullen ontdekken hoe belangrijk de bacteriën in hun darmen zijn voor hun gezondheid, waarom poep een schatkist vol informatie is en hoe wetenschappers zoals wij onderzoek doen naar het darmmicrobioom.

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

Steeds meer mensen vragen zich af of we nieuwe medicijnen moeten blijven testen op dieren. Wetenschappers zoeken daarom nieuwe, proefdiervrije methoden. Het klinkt verzonnen, maar het is gelukt om een klein stukje brein in het laboratorium in leven te houden! We gebruikten daarvoor een chip met 120 elektronische puntjes met een laagje hersencellen. Daarbovenop kwam een klein stukje hersenweefsel van iemand die geopereerd was voor epilepsie. Dit stukje brein liet nog zes dagen epileptische activiteit zien! Dat opent nieuwe vragen: hebben we minder proefdieren nodig voor medisch onderzoek? En kun je zo’n stukje ziekmakend hersenweefsel beter maken en dan terugplaatsen?

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

Je lichaam is net een machine en heeft verschillende soorten brandstof nodig. Je hersenen werken het liefst op suiker, zodat je goed kunt denken en leren. Als je rustig beweegt, gebruiken je spieren vooral vet als brandstof. Maar als je heel snel rent of springt, gebruiken ze suiker. Vet is niet alleen energie, maar ook bouwstof – wist je dat je hersenen vol vet zitten om supersnel berichtjes te versturen? Eiwitten zijn de bouwstenen van je lijf. Ze maken je spieren sterker, vooral na sporten en spierpijn. Daarom heb je suiker, vet en eiwitten allemaal nodig – maar niet te veel – én bewegen helpt je lijf om ze goed te gebruiken!

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

In je hersenen zitten miljarden zenuwcellen die met elkaar praten via piepkleine elektrische signalen. Om die signalen supersnel te laten reizen, zitten de “draadjes” van die cellen vaak in een laagje isolatie: myeline. Je kunt myeline zien als het plastic om een elektriciteitskabel. Zonder goed werkende myeline gaan signalen trager en dat kan invloed hebben op hoe je denkt en leert. In dit mini-college leer je wat myeline precies doet, waarom het zo belangrijk is voor ons denken, en hoe neurowetenschappers in het lab onderzoeken wat er gebeurt als die isolatie beschadigd raakt.

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten

Stel je voor: je fietst lekker hard, je raakt uit balans en valt met je hoofd op de grond. Au! Wat gebeurt er dan eigenlijk in je hoofd? Waarom is iedereen meteen zo ongerust? En waarom moet je soms zelfs naar het ziekenhuis of de intensive care? In dit mini-college neemt dokter Marcel je mee in de wereld van de hersenen: het meest bijzondere orgaan in ons lichaam. Je denkt samen na over wat er mis kan gaan bij een val, waarom dokters zo goed opletten, en of hersenen en zenuwen eigenlijk wel kunnen herstellen. En wat zou jij adviseren om fietsen veiliger te maken? “Ben je nieuwsgierig naar hoe je hersenen werken, wat er gebeurt als ze een flinke klap krijgen en of ze daarna weer beter worden? Kom luisteren, verwonder je en stel al je vragen!

Praktisch: mini-colleges duren 10 minuten