Hoe kan Biden Amerika’s wonden helen?

Neem een sterk gepolariseerde samenleving, voeg een pandemie en wekenlange protesten toe en je krijgt de chaotisch verlopen Amerikaanse verkiezingen van 2020. Studio Europa Maastricht vraagt Roberta Haar, hoogleraar Foreign Policy Analysis & Transatlantic Relations (Maastricht University) wat Biden moet doen om de polarisatie in de Amerikaanse samenleving te bestrijden en de relaties met partners als de Europese Unie te herstellen. “Ik heb vertrouwen in de veerkracht van het Amerikaanse systeem.”

Halverwege het interview vertelt Roberta Haar een persoonlijke anekdote over een vriendin die haar schreef dat Democraten duivels – evil – zijn. “Evil?!”. Haar gezicht toont ongeloof. “Je mede-Amerikanen als evil beschouwen, dat is me nogal een overtuiging!” roept ze uit. “Een andere politieke mening hebben, maakt je niet slecht.” Direct na hun overwinning beloofden Joe Biden en Kamala Harris bruggen te slaan tussen Democraten en Republikeinen en ervoor te zorgen dat Amerikanen elkaar weer zouden beschouwen als landgenoten in plaats van vijanden.

Het zal een enorme kluif worden. Terwijl vandaag (14 december) het kiescollege officieel stemt voor Biden als president, accepteert een aanzienlijk deel van de bevolking nog altijd niet dat hij de verkiezingen heeft gewonnen. “Trump zal in de schijnwerpers blijven staan en de Amerikaanse politiek blijven beïnvloeden, dat is polariserend ”, zegt Haar. “Ik denk dat dat gevolgen zal hebben voor de Republikeinse partij. 74 miljoen Amerikanen hebben op Trump gestemd. Hij is een rockster met 74 miljoen groupies die hij kan motiveren. Republikeinen zullen die supporters willen behouden. “

Ook de Democraten proberen een manier te vinden om de verschillende vleugels binnen de partij binnenboord te houden. “Er zijn mensen die zich zorgen maken over verdeeldheid in de Democratische Partij”, zegt Haar. Onlangs hebben gematigde Congresleden en voormalig president Obama gepleit tegen het gebruik van de uitdrukking ‘defund the police’, populair bij progressieve Democraten. De gematigde Democraten vrezen dat de leus kiezers vervreemdt van de partij. Haar maakt zich niet al te veel zorgen: “Het idee dat Biden worstelt om met die verschillende groepen om te gaan, is overdreven. Republikeinen proberen daarmee een wig te drijven binnen de Democratische partij. Als er nooit meningsverschillen bestonden, zou beleidsvorming gemakkelijk zijn.”

De welvaartskloof dichten

Haar is duidelijk: Biden’s eerste taak is om zich te concentreren op de 74 miljoen die hem liever niét in het Witte Huis zien. “Biden moet de echte economische pijn van Trump-aanhangers erkennen.” Ter illustratie citeert Haar economische gegevens die aantonen dat minder dan 500 van de 3007 kiesdistricten op Biden hebben gestemd, maar die districten goed zijn voor 70% van het Amerikaanse bruto binnenlands product. Met andere woorden, degenen die het economisch voor de wind gaat, stemmen op de Democratische partij.

“De mensen die zich economisch achtergesteld voelen, hebben op Trump gestemd, nu en in 2016”, zegt Haar. “Ze zijn boos over hoe Wall Street in 2008 zonder straf wegkwam en ondervinden de nadelen van globalisering. Hoewel globalisering enorme rijkdom genereert, zijn de voordelen ervan diffuus, terwijl de nadelen mensen met banen in de industrie en mensen in de middenklasse raken – dat zijn de mensen die eronder lijden.” Bovenaan Biden’s to-do-list, als het aan Haar ligt: “De welvaartskloof en de langdurige ongelijkheden in Amerika rechtzetten.”

In die ongelijkheden ligt volgens Haar de oorsprong van de sociale polarisatie van de afgelopen jaren. Ze trekt parallellen. “In het Verenigd Koninkrijk hadden degenen die Remain stemden in het Brexit-referendum de waarde van hun woning aanzienlijk zien stijgen in de jaren voorafgaand aan het referendum. De Leave-stemmers waren degenen met dalende vastgoedprijzen, en, enigszins ironisch, degenen die de meeste EU-steun ontvingen. Ook in Frankrijk stemden de rijke gebieden voor Macron, de armere gebieden voor Le Pen. De overeenkomst is dat gemeenschappen die economisch onder druk staan, steun tonen voor populisme.”

“De Amerikaanse democratie heeft geen hervormingen nodig”

De verkiezingen van 2020, waarbij president Trump meer nepnieuws verspreidde en democratische instellingen harder aanviel dan ooit tevoren, leidde tot discussie over fundamentele hervormingen. Moeten nominaties voor het Hooggerechtshof minder politiek worden? Functioneert het kiescollege wel naar behoren? “Misschien is het een beetje controversieel, maar ik denk niet dat Amerikaanse democratie hervorming nodig heeft”, zegt Haar. “Amerika heeft een grassroots herstel van sociaal kapitaal nodig; Amerikanen moeten met elkaar in contact komen, bruggen slaan en sociale netwerken bouwen.”

Haar redenering: instituties bieden slechts een kader. “Ze werken alleen als mensen er leven in blazen”, zegt Haar, bijvoorbeeld door zich kandidaat te zijn stellen en andere publieke rollen te vervullen. “Trump begrijpt dit niet”, stelt Haar. “Hij wil instellingen manipuleren voor persoonlijk gewin en pronkt met het ontwijken van belastingen. Niemand zou moeten proberen belastingheffing te omzeilen, je moet blij zijn om een bijdrage te leveren! Alles zou instorten als we het allemaal zo zouden zien als Trump.”

Lees ook

  • Vaatchirurg en bijzonder hoogleraar Clinical Engineering Lee Bouwman houdt zich bezig met de implementatie van baanbrekende technieken in de gezondheidszorg. Hiervoor is samenwerking tussen technische en klinische deskundigen onontbeerlijk. Met inmiddels een waaier aan gezamenlijke innovaties als...

  • Tijdens haar inauguratie op 19 april vertelde Anna Wilbik hoe we data tot de laatste druppel kunnen uitpersen

  • Adriana Iamnitchi’s carrière was als een gespreid bedje. Ze werkte als full professor bij het Department of Computer Science and Engineering van de University of South Florida. Toch zocht ze een andere uitdaging en kwam naar Maastricht, om zich hier te storten op onderzoek naar sociale media.