Wetenschapsagenda november 2012

“The evaluation of normal and pathological bladder sensations”

Onderzoek naar blaassensaties is vaak invasief en daarom erg belastend voor patiënten met een overactieve blaas. Doel van het onderzoek voor dit proefschrift was het ontwikkelen van niet-invasieve methodes en begrijpelijke en toepasbare terminologie om blaassensaties te kunnen evalueren. Tijdens focusgroepen werd bij testpersonen een constante urineproductie opgewekt door een zogenaamd “waterload-protocol”.  Dit protocol, gecombineerd met een constante focus op de blaas, biedt de mogelijkheid om het ontstaan van het gevoel te moeten plassen op een niet-invasieve manier te evalueren en te komen tot een duidelijke toepasbare terminologie. Ook met het bijhouden van een sensatie gerelateerd plasdagboek, met daarop een schaal voor de mate van aandrang en de mate van blaasvolheid, kunnen blaasgevoelens worden geëvalueerd.

Trefwoorden:

Blaassensaties, "waterload-protocol"

“Effects of Haemostatic Agents on Trauma Induced Bleeding”

“Assistive Technology in persons with cognitive deficits: Feasibility, usability and effectiveness”

“Evaluation in health care innovations in fibromyalgia”

“Life and death at the mucosal luminal interface: A new perspective on human intestinal ischemia/reperfusion”

Zuurstoftekort (ischemie) van de darm is een potentieel levensbedreigende aandoening. Om meer inzicht te krijgen in de onderliggende oorzaken hiervan, ontwikkelde onze onderzoeksgroep unieke humane darmischemie-reperfusie (IR) modellen. Reperfusie is het herstel van de bloedstroom naar weefsels die eerder (deels) verstoken waren van bloed. Grootjans ontdekte dat de dunne darm over ingenieuze mechanismes beschikt om schade aan de darmwand na korte periodes van IR te beperken. Ook ontdekte hij dat langere ischemie met reperfusie gepaard gaan met schade aan de aangeboren afweer van de darm, wat bijdraagt aan het ontwikkelen van complicaties van darmischemie. Toekomstig onderzoek is nu gericht op het ontwikkelen van behandelingen om de sterfte aan darmischemie in de toekomst te kunnen verminderen.

Trefwoorden:

darmischemie, oorzaken, dunne darm

“Broadcast and network optimization”

Het ordenen van zoekresultaten, netwerkstabiliteit en routeren op het Internet zijn toepassingen waarbij de prestaties vrijwel geheel afhangen van geautomatiseerde oplossingsmethodes.  Dit proefschrift bestudeert fundamentele aspecten van oplossingsmethodes voor deze vraagstukken.
De meest simpele oplossingsmethode, die altijd de beste oplossing zal vinden, is het één voor één uitproberen van elke mogelijke oplossing en de beste selecteren. Zelfs op de allersnelste computer kost deze methode te veel tijd: jaren in plaats van dagen! 
Een oplossingsmethode vinden die én snel is én het beste antwoord vindt, blijkt helaas niet altijd mogelijk. Dit proefschrift beschrijft oplossingsmethodes die heel snel zijn, maar in plaats van het beste antwoord een heel goed antwoord vinden. Voor verscheidene vraagstukken worden daarnaast betere en simpelere oplossingsmethodes beschreven.

Trefwoorden:

geautomatiseerde oplossingsmethodes, fundamentele aspecten

“Komt een psycholoog bij de dokter”

“Daily activity monitoring in patients with COPD; assessment of upper and lower extremity performance”

“The psychosocial determinants of sexual behaviours that place  traditionally initiated and circumcised young men in the Eastern Cape Province of South Africa at risk of STI/HIV’ infection”

“National Socialist Family Law; the influence of National Socialism on marriage and divorce law in Germany and the Netherlands”

In hoeverre is het huwelijks- en echtscheidingsrecht in Duitsland en Nederland in de periode 1933-1945 beïnvloed door het nationaal-socialistische gedachtegoed? Om deze vraag te beantwoorden is o.a. uitgebreid onderzoek gedaan in de archieven van het NIOD. Het huwelijks- en echtscheidingsrecht werd door de Nazi’s ingezet om hun duizendjarige Arische rijk op te bouwen. Hiervoor moesten er veel Arische kinderen en zo min mogelijk half-Joodse kinderen geboren worden. Daarom hebben de Nazi’s, in Duitsland en in Nederland, getracht de regels t.a.v. huwelijk en echtscheiding te veranderen, waarbij o.a. huwelijken tussen Ariërs en Joden verboden werden. Ook het echtscheidingsrecht werd versoepeld waardoor huwelijken, waarbij het onwaarschijnlijk was dat er nog kinderen in geboren zouden worden, gemakkelijk ontbonden konden worden. Toch is de eindconclusie dat de Nazi’s weliswaar veel veranderingen hebben aangebracht in het huwelijks- en echtscheidingsrecht, maar dat het nooit helemaal nationaal-socialistisch geworden is.

Trefwoorden:

familierecht, Tweede Wereldoorlog, echtscheidingsrecht

“The History of the Nederlandsche Cocaïne Fabriek and its Successors as Manufacturers of Narcotic Drugs, analysed from an International Perspective”

Het doel van het onderzoek was om te komen tot een gedetailleerde beschrijving en analyse van de geschiedenis van de productie van verdovende middelen in Nederland (1900-1995). De belangrijkste ondernemingen die zich hiermee bezig hielden waren de Nederlandsche Cocaïne Fabriek (NCF) en haar opvolgers. Het blijkt dat het tegen lage kosten verkrijgen van de plantaardige grondstoffen en toegang hebben tot thuismarkten van voldoende grootte, voorwaarden zijn voor commercieel succes. Omdat er geen internationaal gestandaardiseerde cijfers zijn over de omvang van de wereldwijde cocaïneproductie voor 1930, ontwikkelde Bosman hiervoor een schattingsmethode. Verder wordt aangetoond dat recente beweringen van schrijfster Conny Braam over enorme hoeveelheden cocaïne, geleverd door NCF aan oorlogvoerenden gedurende de Eerste Wereldoorlog, elke grond missen.

Trefwoorden:

cocaïne, productie, Nederland, 20e eeuw

“Explaining Sickness Absence Behaviours among Public School Teachers in the Eastern Cape Province, South Africa: a socio-psychological analysis”

“Ensuring the Competence of Dental Practitioners through the Development of a Workplace-based System of assessment”

“Learning from error to improve patient safety”

Fouten in de gezondheidszorg kunnen leiden tot gevaarlijke situaties met schade voor de patiënt en moeten daarom tot een minimum beperkt blijven. Dit proefschrift belicht vanuit verschillende invalshoeken hoe er van fouten geleerd kan worden om de patiëntveiligheid te verbeteren. Er is gekeken naar wat voor soort fouten er in ziekenhuizen gemaakt worden, de perceptie van medische studenten over patiëntveiligheid, de verschillen in perceptie over wat medische fouten zijn, tussen studenten, arts-assistenten en specialisten en de rol van training om studenten bewust te maken van wat er fout gaat in hun omgeving. Ondanks de vele mogelijkheden die er in de gezondheidszorg  zijn om van fouten te leren, is er nog vooral terrein te winnen op het gebied van cultuurverandering. Er zou bewuster omgegaan moeten worden met het leren van fouten door meer soorten fouten te gebruiken als leermoment. Extra aandacht voor de sociale factoren die leren beïnvloeden, zouden in de toekomst potentiële fouten kunnen voorkomen.

Trefwoorden:

Patiëntveiligheid, gezondheidszorg, leren van medische fouten, onderwijs

“Doorzien en Ontrafelen”

“All roads to thrombus formation; demystifying platelet signaling pathways”

Bloedplaatjes hebben een centrale rol in het proces van hemostase (bloedstelping bij vaatwandbeschadiging) en trombose (verstopping van een bloedvat). Laatstgenoemde kan leiden tot bloedvatafsluiting resulterend in een hartinfarct of een beroerte. De huidige anti-trombotische, anti-bloedplaatjesmedicatie is slechts deels effectief, waarbij een verhoogd risico op bloedingen vaak een belangrijke complicatie vormt. Voor het ontwikkelen van gepersonaliseerde target-specifieke medicatie, met minder bijwerkingen, is een exactere kennis van het complexe proces van trombusvorming en voornamelijk de betrokken bloedplaatjessignaleringspaden essentieel. Het inzicht beschreven in deze thesis dient als bijdrage voor toekomstige ontwikkelingen in de behandeling van arteriële trombose.

Trefwoorden:

Bloedplaatjes, trombusvorming, signaleringspaden

“Incentives and Behavior in Markets”

Deze dissertatie onderzoekt incentives en gedrag op vier verschillende markten, uiteenlopend van de effecten van liefdadigheidskenmerken op hun kosteneffectiviteit tot het gedrag van individuele personen bij internetveilingen. Zo laten wij bijvoorbeeld zien dat bieders hun biedstrategieën in de loop van de tijd aanpassen en de mogelijkheid aangeven voor een veiler om de inkomsten te verhogen door zijn aandacht te richten op het aantrekken van nieuwe bieders. Op de tweede plaats onderzoeken we de kosteneffectiviteit van liefdadigheidsinstellingen en tonen we aan dat deze aanzienlijk varieert met de financieringsstructuur van de liefdadigheid. Dit heeft belangrijke implicaties voor potentiële gevers en kan hen helpen minder goed presterende liefdadigheidsinstellingen te vermijden.

Trefwoorden:

incentives en gedrag op markten

“Market integration through ‘network governance’: The role of European agencies and networks of regulators”

Het institutionele Ontwerp van EU energie- en telecomregelgeving is in de laatste twee decennia geëvolueerd. Mechanismen voor het stimuleren van samenwerking tussen nationale regelgevers zijn stapsgewijs ingevoerd: eerst losse netwerken van regelgevers, daarna intensievere netwerken van regelgevers en uiteindelijk sterkere en formelere vormen van coördinatie via Europese agentschappen en andere nieuwe institutionele modellen. Op het terrein van energie is een werkelijk ‘genetwerkt’ Europees agentschap gecreëerd: het 'Agentschap voor de Samenwerking tussen Energieregelgevers’ (ACER). Op het gebied van telecom is een institutionele structuur op twee niveaus opgericht: het Orgaan van Europese Regelgevende instanties voor Elektronische Communicatie (BEREC) en het Bureau. De functies van ACER en BEREC zijn kenmerkend voor de Intentie om de bestaande netweken van regelgevers te institutionaliseren en een hogere status te geven, met een verstevigde en erkende positie binnen de EU. Dit proces roept echter bezorgdheid op over legitimiteit en accountability.

Trefwoorden:

EU marktintegratie, Europese agentschappen, netwerken van regelgevers, ACER, BEREC

“Developmental Immunotoxicity Testing for Hazard Identification”

Kinderen kunnen gevoeliger zijn voor chemische stoffen dan volwassenen. Echter, in de huidige veiligheidsevaluatie van chemische stoffen wordt mogelijk onvoldoende rekening gehouden met de specifieke gevoeligheid van kinderen. In dit proefschrift is middels een aantal dierstudies vastgesteld dat het zich ontwikkelende immuunsysteem gedurende de pre- en postnatale fase relatief gevoelig is in vergelijking met algemene parameters van groei en ontwikkeling. De resultaten hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van een nieuwe internationale testrichtlijn voor een generatiestudie met additionele immuunparameters waardoor een betere bescherming van kinderen tegen de mogelijke schadelijke effecten van chemische stoffen mogelijk wordt.

Trefwoorden:

ontwikkelingsimmunotoxiciteit, gevoeligheid van kinderen, hazard identification van chemische stoffen

“La contribution du droit penal de l’environment a la repression des atteintes a l’environnement au Benin”

Dit onderzoek is een analytische en kritische diagnose van het strafstelsel voor bescherming van de huidige omgeving in Benin.
Benin wordt volgens het voorbeeld van de andere Afrikaanse landen geconfronteerd met een voortdurende verslechtering van de natuurlijke hulpbronnen. Kan milieustrafrecht, net als de andere wettelijke disciplines, effectief bijdragen aan de bescherming van deze hulpbronnen? Deze vraag, de basis van ons onderzoek, roept een aantal wettelijke zorgen op die de toekomst van het milieustrafrecht bepalen. 
De dissertatie concludeert dat, ondanks de moeilijkheden waarmee de invoering van het strafrecht op het gebied van milieubescherming gepaard gaat, de effectieve toepassing ervan relevant blijft.

Trefwoorden:

strafrecht, milieu, bescherming

“L’effectivité du droit à l’eau face au processus de libéralisation du secteur de l’eau en Afrique subsaharienne”

“Improving ventricular pacing in adults and children; to treat or to avoid dyssynchrony-induced cardiac failure”

Dit onderzoek toont aan dat zelfs patienten met mild hartfalen door dyssynchronie (een slecht gecoördineerde samentrekking van het hart), baat kunnen hebben bij het ‘resynchroniseren’ van beide hartkamers door het kunstmatig stimuleren van beide hartkamers. 
Bij kinderen en jongvolwassenen bij wie kunstmatige stimulatie van de hartkamer noodzakelijk is, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat die kunstmatige stimulatie geen verslechtering van de hartfunctie veroorzaakt. De beschreven onderzoeken tonen aan dat de plaats waar het hart gestimuleerd wordt een belangrijke invloed heeft op de hartfunctie. De beste hartfunctie werd gezien bij stimulatie van de kamer die het bloed naar het lichaam pompt. Dit onderzoek draagt bij aan de verbetering van pacemaker therapie bij volwassenen en kinderen, ter behandeling of voorkoming van hartfalen door dyssynchronie.

Trefwoorden:

dyssynchronie, hartfalen, pacemaker, hartfunctie

“Factors influencing implementation of nutritional intervention in elderly subjects after hip fracture”

Ouderen met een gebroken heup hebben vaak weinig eetlust. Dit kan het herstel vertragen. Daarom is een onderzoek uitgevoerd waarin ouderen met een heupfractuur gedurende 3 maanden intensieve voedingsbegeleiding kregen van een diëtist (10 contactmomenten), indien nodig gecombineerd met drinkvoeding. Deze begeleiding vond zowel plaats in het ziekenhuis, als in de herstelzorg en thuis. 
Om de toepasbaarheid van deze voedingsinterventie in de zorgpraktijk te testen is een procesevaluatie uitgevoerd. De gegeven voedingsinterventie bleek goed uitvoerbaar te zijn en werd door patiënten hoog gewaardeerd. Echter, het inpassen van deze intensieve voedingszorg in de huidige zorgstructuur vraagt extra aandacht, met name door het gebrek aan structurele aandacht voor voeding in de bestaande zorg.

Trefwoorden:

voedingszorg, heupfractuur, gebroken heup, diëtist en drinkvoeding, procesevaluatie

“De social defeat-hypothese”

“Institutionalization of International Justice”

“MicroRNAs: small directors with crucial powers in heart failure”

“Iraanse vluchtelingen en asielzoekers in beeld: Ervaren begeleiding, psychopathologie en perceptie van kansen”

“Immune control by the autonomic nervous system: Towards clinical implementation of enriched enteral nutrition”

Toediening van vetrijke voeding rondom een operatie zou complicaties kunnen reduceren. Dit proefschrift bevat diverse studies die deze claim ondersteunen. Vette voeding in de darm zet een zenuwreflex aan die de ontstekingsreactie remt en verschillende organen (waaronder de darm) beschermt. Daarbij blijkt vette voeding ook effectief te zijn wanneer het lichaam al schade heeft opgelopen, zodat deze behandeling mogelijk ook kan worden toegepast bij patiënten na een ongeval. Verder is van groot belang dat vette voeding niet alleen de scherpe kantjes afhaalt van de acute en zeer heftige ontstekingsreactie, maar ook leidt tot een efficiënter afweersysteem in de periode erna.

Trefwoorden: 

vette voeding, darm, nervus vagus, autonoom zenuwstelsel, ontsteking, chirurgie

“Interorgan short chain fatty acids exchange in humans; implications for clinical application in colorectal surgery”

“Neurobiological factors modulating H1-antihistamine induced cognitive impairment”

Sommige anti-allergiemiddelen (antihistamines) kunnen voor vermoeidheid zorgen. In de behandeling van hooikoorts is deze vermoeidheid ongewenst want deze kan het risico op auto-ongelukken vergroten. Maar bij de behandeling van bijvoorbeeld slaapstoornissen, kan deze vermoeidheid juist gewenst zijn. In dit proefschrift werd nagegaan welke mechanismen in het lichaam ervoor zorgen dat bepaalde anti-allergiemiddelen vermoeidheid veroorzaken. Het onderzoek toont dat genetische individuele verschillen tussen mensen een rol spelen in de mate van vermoeidheid. De boodschap van dit proefschrift is dat bij behandelingen met medicatie rekening gehouden moet worden met deze individuele verschillen, om de veiligheid van behandelingen met onder andere antihistamines te waarborgen.

Trefwoorden:

Antihistamines, aandacht, gezonde vrijwilligers, MRI, EEG, rij-studies, sedatie / vermoeidheid, cognitie

“Effectiveness and cost-effectiveness of nutritional intervention in elderly subjects after hip fracture”

Ondervoeding komt bij ouderen vaak voor. De vakgroep Epidemiologie van de Universiteit Maastricht heeft in samenwerking met de afdelingen Chirurgie, Orthopedie en Diëtetiek van het Maastricht UMC, het Atrium Medisch Centrum en het Orbis Medisch Centrum onderzocht wat de effecten en kosten zijn van extra voedingszorg bij ouderen na een heupfractuur. De patiënten kregen gedurende 3 maanden intensieve begeleiding van een diëtist (10 contactmomenten), zo nodig gecombineerd met drinkvoeding. Dit bleek te leiden tot een verbetering in voedingsinname en voedingstoestand van de patiënten, maar had geen effect op de verblijfsduur in ziekenhuis of herstelzorg, en evenmin op het aantal complicaties of het functioneren van de deelnemers. De kosten van deze intensieve voedingszorg bleken opmerkelijk laag: gemiddeld €600 per patiënt, dit is slechts 3% van de totale zorgkosten per patiënt met een heupfractuur (ca. € 23.000).

Trefwoorden:

voedingszorg, heupfractuur, gebroken heup, effecten, kosten

“Harvesting and validating experiental expertise to support autonomy of people with diabetes mellitus. In search for successful diabetes-related behaviors regarding driving and work”

In dit proefschrift is de ervaringsdeskundigheid van mensen met diabetes mellitus in kaart gebracht en gevalideerd door professionals. Door in kaart te brengen hoe deze doelgroep precies omgaat met (in dit geval) autorijden en betaald werken, kunnen anderen die deze ervaringsdeskundigheid nog niet hebben, leren. De belangrijkste factoren bleken de bekwaamheid om te anticiperen en reageren op hypo’s tijdens de autorit, het adequaat informeren en instrueren van medepassagiers; het anticiperen op problemen tijdens sollicitaties, het uitvoeren van effectieve zelfmanagementactiviteiten om hypo’s en hypers op het werk te voorkomen en/of erop te reageren, het informeren van belangrijke anderen op de werkplek, en het met succes onderhandelen met werkgevers over aanpassingen van de arbeidsomstandigheden.

Trefwoorden:

Diabetes mellitus, ervaringsdeskundigheid, autorijden, arbeid

“Essays on Monetary and Fiscal Policy in Good and Bad Times: Economic Theory and Econometric Methods”

“Cochlear Implantation; surgical and audiological assessment of cochlear implantation techniques”

“Prediction of Abdominal Aortic Aneurysm progression”

“Platelet-associated hypercoagulability in patients with Essential Thrombocythemia and Polycythemia Vera”

Trombose is een frequente complicatie bij kankerpatiënten. Bij patiënten met hematologische kwaadaardige aandoeningen, zoals Essentiële Thrombocythemia (ET) en Polycythemia Vera (PV), zijn trombotische gebeurtenissen een belangrijke oorzaak van verhoogde morbiditeit en mortaliteit. De pathogenese van bloedstollingsactivering in deze patiënten is complex. Bloedplaatjes spelen een belangrijke rol in dit proces. Deze dissertatie presenteert studies die de met bloedplaatjes geassocieerde hypercoagulabiliteit in patiënten met ET en PV onderzoeken. De gevonden JAK2V617F mutatie, die bijna bij alle patiënten met PV en bij de helft van de patiënten met ET werd aangetroffen, is in verband gebracht met de ernst van de ziekte en met verhoogde expressie van oplosbare of cellulaire biomarkers van activering van het coaguleringssysteem. Deze dissertatie bevestigde een hypercoagulabele toestand bij patiënten bij wie de JAK2V617F mutatie werd aangetroffen, geassocieerd met de hoogste waarden voor trombinegeneratie.

Trefwoorden:

kanker en trombose, trombinegeneratie, bloedplaatjes 

“Limiting viral infections with immunomodulating agents”

Virale infecties komen veel voor en kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Ondanks het succes van de huidige antivirale middelen en vaccins zijn er nieuwe middelen nodig. In dit proefschrift hebben we in een serie van experimenten aangetoond dat specifieke middelen, die het immuunsysteem kunnen versterken, in staat zijn om cellen te beschermen tegen virusinfecties. Hierbij bleek m.n. de stof interferon-beta een belangrijke rol te spelen. Daarnaast bleek dat directe blootstelling van cellen aan interferon-beta leidde tot langdurige bescherming tegen een virusinfectie. Deze bevindingen kunnen mogelijk van belang zijn voor de toekomstige behandeling van patiënten met een verhoogde gevoeligheid voor virale infecties.

Trefwoorden: 

virale infecties, gezondheidsproblemen, interferon-beta, stimulatie immuniteit

“Tailoring conservative care in osteoarthritis”

In dit proefschrift werd de zorgvraag en behandeling van mensen met vergevorderde artrose onderzocht. Zo bleek dat mensen met artrose in meerdere gewrichten een groter risico hebben op ernstige klachten in pijn, fysiek en psychologisch functioneren. Een haalbaarheidsstudie naar de effectiviteit van een behandeling duidde op grote verschillen in zorgvraag tussen patiënten. Hier dient in vervolgonderzoek rekening mee gehouden te worden. Verder kwam naar voren dat ongeveer 25% van de mensen wachtend op een nieuw gewricht vanwege artrose, verslechteren in pijn en functioneren. Dit kan nadelig kan zijn voor de uitkomsten van de operatie. Voor deze mensen werd het nut van een intensieve therapeutische training voorafgaand aan de operatie onderzocht. Uit literatuuronderzoek blijkt dat dat een dergelijke training niet zinvol is voor jonge, fitte mensen. Echter, mogelijk profiteren fragiele, oudere personen wel van een dergelijke training. Juist deze groep deed niet mee aan het haalbaarheidsonderzoek omdat zij niet naar het ziekenhuis konden komen. In vervolgonderzoek moet de behandelaar dus naar de patiënten toe.

Trefwoorden:

artrose, behandeling, zorgvraag

“Hybrid thoracoscopic epicardial and transvenous endocardial catheter ablation of atrial fibrillation”

“Let’s do drugs”