Het Balticum - Estland, Letland en Litouwen

De drie Baltische landen aan de Oostzee zijn historisch, taalkundig, godsdienstig en sociaal zeer uiteenlopend, maar wat de drie landen sterk bindt en tot een eenheid maakt, is de nabijheid van Poetins Rusland en de gezamenlijke angst voor een nieuwe overheersing door die grote buurman. Sinds Rusland een oorlog ontketende op Oekraïens grondgebied is die angst alleen maar groter geworden. Op de beschermende paraplu van de NAVO vertrouwt niemand.

En toch zijn deze landen, volgens Times-journalist Oliver Moody (2025) “de toekomst van Europa”. Juist in de dappere en veerkrachtige kuststaten van de Oostzee brandt de Europese geest het sterkst. Onwillekeurig schiet Robert Graves’ karakterisering van het stervende Romeinse Rijk te binnen: “de rotte boom van Europa leeft alleen maar in zijn schil”.

Die levende schil is in de 20^e eeuw gegroeid na een harde en bloedige geschiedenis. Na twee Russische revoluties en een burgeroorlog, de precaire onafhankelijkheid in het interbellum, de drie bezettingen door de Sovjets, de nazi's en opnieuw de Sovjets, hebben Estland, Letland en Litouwen met succes een strijd gevoerd om cultureel en economisch los te komen van Moskou. 

Het is voor de liberale democratieën zaak alles in het werk te stellen opdat “de fabriek van de toekomst van Europa” blijft draaien.

De afzonderlijke colleges
1. Kengetallen van de drie landen en de omgeving (3 nov)
2. Kerstening/verovering door het Westen; vernietiging/annexatie door het Oosten, 1200-1900 (10 nov)
3. De rampzalige 20^e eeuw aan de hand van Letland, 1905-1991 (17 nov)
4. Onafhankelijkheid, tegen de wil van de Sovjetunie, zonder steun van het Westen (24 nov)
5. Jugendstil in Riga, Vlaamse meesters in Tallinn en Samuel Bak in Vilnius (1 dec)

Spreker
Dr. Peter van Nunen, Ruslanddeskundige