Wetenschapsagenda november 2014

“Global Governance in the Management of Natural Resources: The Case of the Extractive Industries Transparency Initiative (EITI)”

In dit onderzoek staat het Initiatief voor Transparantie in de Extractie-industrieën (EITI = Extractive Industries Transparency Initiative) centraal. Dit is een ‘zacht’ beleidsinstrument dat bedoeld is om de transparantie over het beheer van inkomsten uit natuurlijke hulpbronnen te vergroten. In dit proefschrift wordt onderzocht onder welke omstandigheden landen eerder geneigd zijn de EITI-richtlijn toe te passen en hoe en waarom bepaalde landen de richtlijn op een ambitieuze of “uitgebreide” wijze implementeren. Ten slotte wordt in enkele precaire gevallen (Azerbeidzjan en Kazachstan) nagegaan hoe de wijze waarop vorm wordt gegeven aan de positie van belanghebbenden (overheid, bedrijven en maatschappelijk middenveld) van invloed is op de manier van implementeren van de richtlijn.

Trefwoorden:

wet, transparantie, natuurlijke hulpbronnen, Azerbeidzjan, Kazachstan

“Four Essays in Financial Econometrics”

Ontwikkelingen in de financiële wereld hebben geleid tot meer interactie tussen financiële markten en het gebruik van geavanceerde financiële instrumenten en nieuwe technieken op het gebied van risicomanagement. Vooral het academisch onderzoek in de financiële econometrie heeft zich  geconcentreerd op de inherente voortgang van de econometrische theorie en de succesvolle onderzoeksthema's op het gebied van financieel modelleren en economische voorspellingen. Daarnaast is er nieuw academisch onderzoek gedaan naar maatregelen met betrekking tot financiële risico's. Het eerste deel van dit proefschrift behandelt onderwerpen op het gebied van econometrische modellen en voorspellingsprocedures voor zowel systematische risico's als veelvoorkomende risicomaatregelen. Het tweede deel bespreekt de behoefte aan verbetering van de schatting/voorspelling van volatiliteit door gebruik te maken van high-frequency data of door genomen volatiliteitsmaatregelen.

Trefwoorden:

financieel, econometrie

“Predicting the unpredictable; electrocardiographic parameters associated with ischemic ventricular fibrillation”

“The colorectal response to butyrate in health and IBS”

“Paediatric asthma, obesity, and exercise: secondary Prevention of asthma by a weight reduction intervention”

Tijdens het spreekuur van de kinderarts is het kind met astma en obesitas een veel geziene patiënt. Uit dit proefschrift blijkt dat de relatie tussen obesitas en astma het sterkst is bij meisjes. Daarnaast blijkt dat Nederlandse kinderen (met en zonder astma) veel minder bewegen dan geadviseerd wordt. Daarom  worden concrete beweegadviezen voor kinderen met astma gegeven. Om te onderzoeken of gewichtsverlies astma positief beïnvloedt, hebben kinderen met astma en overgewicht meegedaan aan een gewichtsverliesprogramma. Zij hadden na 18 maanden een milde gewichtsafname en verbetering in longfunctie en astmaklachten. Dezelfde verbeteringen waren er echter ook in de controlegroep. Uit een kwalitatieve studie bleek dat de afwezigheid van verwachtingen bij de interventie deelnemers, en de moeite om het programma te combineren met hun dagelijkse activiteiten redenen waren voor de relatief hoge drop-out en lage effectiviteit in deze groep.

Trefwoorden:

overgewicht, astma, beweging

“Cijfers en beelden”

“Alloreactive Natural Killer cell therapy for Multiple Myeloma”

Trefwoorden:

Killer cel, immunotherapie, multipel myeloom

“Breaking Down Schizophrenia into phenes, genes and environment”

Schizofrenie is één van de meest invaliderende aandoeningen, maar de precieze oorzaak is onbekend. Genetisch onderzoek speurt naar aanknopingspunten voor betere behandelingen. Echter, gezien schizofrenie geen afgebakend begrip lijkt, heeft zoeken naar dé genetische oorzaak weinig zin. 
Wel zinvol is onderzoek naar genetische factoren die afzonderlijke ziektekenmerken beïnvloeden en naar genetische variatie die verklaart waarom sommigen psychotisch worden na blootstelling aan omgevingsfactoren, die voor anderen minder schadelijk zijn. 
Dit proefschrift testte hiertoe enkele toepasbare onderzoeksmethodes. De beschreven onderzoeken detecteerden onder meer genetische variatie die samen met cannabis de leeftijd van een eerste psychose beïnvloedt of die mee verklaart waarom iemand achterdochtig reageert in sociale situaties.

Trefwoorden:

schizofrenie, psychose, genetica,endofenotypes, gen-omgevingsinteractie

“Supervision, compliance and societal effects: IMPACT ASSESSMENT OF THE TOBACCO LEGISLATION. Effects of the Workplace-smoking ban and the tobacco sales ban to minors”

In Nederland is roken de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaak. Om (mee)roken terug te dringen worden beleidsmaatregelen genomen, die in dit proefschrift zijn geëvalueerd. Na de invoering van de rookvrije werkplek in 2004 is de naleving door werkgevers gestegen tot 96% (2008). De blootstelling aan tabaksrook daalde bij alle werknemers, maar bleef hoger bij laaggeschoolden en mannen. Door de combinatie van de rookvrije werkplek en accijnsverhogingen daalde het tabaksgebruik bij werknemers. De invoering van de leeftijdsgrens van 16 jaar in 2003 zorgde voor minder tabaksaankopen door jongeren. Toezichthouders houden toezicht op de naleving van wetten. Echter, het verbeteren en verantwoorden van toezicht is de laatste decennia steeds belangrijker geworden. We beschrijven de rol van toezichthouder en hoe hij omgaat met evaluaties in de praktijk.

Trefwoorden:

toezicht, effect evaluatie, tabakswet, rookvrije werkplek, leeftijdsgrens 

“Surgical aspects of low rectal cancer treatment”

“Different aspects regarding the surveillance of surgical site infections”

“Ethnic segregation in housing, schools, and neighbourhoods in the Netherlands”

Dit proefschrift behandelt de onbedoelde transformatie van een West-Europees land tot een 'migrantennatie', meer specifiek de oorzaken en gevolgen van etnische segregatie. Een van de studies toont aan dat autochtone Nederlandse leerlingen op basisscholen met voornamelijk leerlingen van niet-Westerse minderheden vaker de middelbare school niet afmaken. Met gebruik van beperkt toegankelijke administratieve data van alle basisscholen in Amsterdam voorspelt de studie een verhoging van schooluitval van 5,4 procent naar 8,0 procent bij autochtone Nederlandse leerlingen die niet vaak van school zijn veranderd en een basisschool bezochten waarvan de leerlingen voor meer dan 77,7 procent uit niet-Westerse minderheden bestond.

Trefwoorden:

migrantennaties, etnische segregatie, huisvesting, wijken, scholen

“Working time preferences”

Dit proefschrift gaat over de vraag hoeveel uur per week werkende mensen willen werken. Hierbij schenken we aandacht aan twee aspecten, ten eerste het verschil tussen het aantal uren dat personen werken en het aantal uren dat ze aangeven te willen werken en ten tweede hoe deze voorkeuren voor arbeidsduur worden gevormd. Zo blijkt onder andere dat personen die relatief weinig uren werken hun arbeidsduur doorgaans willen verhogen, terwijl mensen die relatief veel uren werken, hun arbeidsduur vaker willen laten afnemen. Ergens tussen deze twee uitersten in bestaat er een aantal uren per week waarbij men gemiddeld genomen niet meer of minder uren wil werken. Het hierboven beschreven ‘evenwicht’ blijkt af te hangen van achtergrondkenmerken.   

Trefwoorden:

arbeidsduur, voorkeuren

“Elke dag telt!”

“An Evaluation of Tax-Benefit Systems Impact on the welfare of Frontier Workers: the case of Luxembourg and Belgium”

“In vitro Toxicogenomics; unravelling the Mechanisms Underlying Drug-Induced Hepatotoxicity”

De huidige screening van nieuwe medicijnen is afhankelijk van dierproeven. Toch blijken medicijnen die op basis van dierproeven als veilig beoordeeld worden, regelmatig giftig voor de mens te zijn. De lever die voornamelijk verantwoordelijk is voor de afbraak en uitscheiding van medicijnen, is extra kwetsbaar voor schade geïnduceerd door medicijnen. De resultaten van dit onderzoek laten zien dat in plaats van dierproeven alternatieve testen gebruikt kunnen worden om toxische stoffen voor de lever te onderscheiden van niet-toxische stoffen. Verder blijkt dat het combineren van meerdere onderzoekstechnieken tot meer relevante informatie leidt over de onderliggende mechanismen in lever toxiciteit geïnduceerd door medicijnen.

Trefwoorden:

Lever, toxiciteit, alternatieven voor dierproeven

“The Changing Role of the Central Planning Offices in Latin America; a comparative historical Analysis perspective (1950-2013)”

“Bestuursaansprakelijkheid bij de ondernemende stichting”

Het aantal stichtingen in Nederland neemt sterk toe. Zo steeg het aantal van 2011 tot 2014 van 160.000 naar 202.000. Een stichting is een rechtspersoon en dat betekent dat de bestuursdaden rechten en verplichtingen scheppen voor de stichting. Onder bepaalde omstandigheden zijn de bestuurders privé aansprakelijk voor hun handelingen zowel tegenover de stichting als derden die schade hebben geleden. Soms zijn ook de toezichthouders privé aansprakelijk wanneer zij duidelijk gefaald hebben in hun toezicht op het bestuur. 
Onderzoek is gedaan naar de vraag of die bestuursaansprakelijkheid en de aansprakelijkheid van de toezichthouders, zoals bekend bij de kapitaalvennootschappen, ook bij stichtingen tot wasdom is gekomen en of de beperkte wettelijke regeling van de stichting daar al dan niet een belemmering voor vormt. Het blijkt dat ontbrekende wetgeving de mogelijkheden om bestuursleden en leden van de raad van toezicht van een stichting aansprakelijk te stellen, aanmerkelijk beperkt.

Trefwoorden:

stichting, wettelijke bepalingen, bestuursaansprakelijkheid

“Reshaping the Big Agenda: transnational Politics and Domestic Resistance; financial crisis and social protection  reform in Bosnia and Herzegovina”

“Moving Back or Moving Forward; return migration After conflict”

Dit proefschrift onderzoekt de idee dat 'wanneer migranten na een conflict terugkeren naar het thuisland, ze daar zullen bijdragen aan herstel en vrede'. Daarom stimuleren alle landen in de Europese Unie, inclusief Nederland, de terugkeer van geweigerde asielzoekers en ongeregistreerde migranten door budgetten voor officiële ontwikkelingshulp toe te kennen aan programma's voor vrijwillige terugkeer (en re-integratie), waarbij terugkeerders financieel en in natura worden ondersteund. In het proefschrift wordt geconcludeerd dat er sprake is van een discrepantie tussen de toewijzing van budgetten voor ontwikkelingshulp en het ontwikkelingspotentieel van terugkerende migranten: de verwachtingen waarop het migratie- en ontwikkelingsbeleid gebaseerd is, zijn slechts op een kleine minderheid van vrijwillige terugkeerders van toepassing, die niet representatief is voor de doelgroep dat het beleid voor ogen heeft. Hoewel het stimuleren van de terugkeer van ongewenste migranten in het belang is van gastlanden, is het niet gerechtvaardigd om hiervoor ontwikkelingsbudgetten te gebruiken.

Trefwoorden:

vrijwillige terugkeer, beleid, stimulering

“Multimodal modelling of the human brain”

Dit proefschrift onderzoekt het kwantificeren van de connectiviteit van het menselijk brein door middel van geavanceerde Magnetic Resonance Imaging (MRI). Met gebruik van machinale leertechnieken werd aangetoond dat het mogelijk is een onderscheid te maken tussen genotypes van proefpersonen voor sommige genen op basis van het patroon in hun hersenconnectiviteit (of connectoom). Daarnaast wordt een nieuwe methode gedemonstreerd waarmee in een vroegtijdig stadium veranderingen kunnen worden waargenomen in de witte stof van parkinsonpatiënten. Dit zou kunnen leiden tot eerdere of zelfs presymptomatische diagnoses. Ten slotte onderzoekt het proefschrift het samenvoegen van twee neuroimaging-modaliteiten om een hoge spatiële en temporele resolutie te bieden tijdens het analyseren van elektrische hersenactiviteit die wordt gemeten op de hoofdhuid.

Trefwoorden:

Magnetic resonance imaging (MRI), menselijk brein, connectoom, ziekte van Parkinson

“Metachoice and Metadata; innovating with environmental Policy analysis in Europe”

Europa kent over het algemeen een goede milieukwaliteit en dat is in ieder geval deels te danken aan strikte milieunormen en een consistent beleid. Het is echter niet vanzelfsprekend dat Europa deze voortrekkersrol op het gebied van milieubeleid behoudt. Dit proefschrift onderzoekt drie verschillende routes naar duurzame verbetering bij het ontwerpen en analyseren van milieubeleid in Europa. De eerste is een innovatief met een vorm van economische analyse die vaak wordt gebruikt in milieubeleid. De tweede is nauwkeurig onderzoek naar het menselijk kapitaal dat in beleidsanalyse wordt geïnvesteerd. De laatste onderzoekt het potentieel van het opkomende fenomeen Big Data om het analyseren van milieubeleid in de 21e eeuw te bevorderen.

Trefwoorden:

Milieubeleid, beleidsanalyse, Europese Unie, Big Data

“Simultaneity in transnational migration research:links between migrants’ host and home country orientation”

Dit proefschrift onderzoekt de integratie van Afghaanse, Burundese, Ethiopische en Marokkaanse migranten in Nederland en hun economische en sociale contacten met hun familie en vrienden in het thuisland. Het onderzoek toont aan dat beter geïntegreerde migranten meer economisch contact met hun thuisland onderhouden in de vorm van financiële overboekingen. Daarnaast blijkt dat, in tegenstelling tot de publieke opinie, sterkere sociale contacten met familie en vrienden in het thuisland de sociaal-culturele integratie in Nederland niet belemmeren. Daarom is het belangrijk om te erkennen dat steeds meer mensen hun leven tegelijkertijd hier en daar leiden, en dat integratie succesvol is zolang migranten de mogelijkheid hebben hun leven vorm te geven zoals zij willen.

Trefwoorden:

integratie, migranten, betrokkenheid bij thuisland, overboekingen

“Peritoneal carcinomatosis of gastro-intestinal origin”

Uitzaaiingen op het buikvlies ontstaan vanuit verschillende soorten kanker, zoals darmkanker en maagkanker. Per type tumor varieert het percentage patiënten dat deze uitzaaiingen ontwikkelt, van 5 tot 14%, zo blijkt uit dit proefschrift. Deze uitzaaiingen zorgen voor een drastisch verslechterde overleving en chemotherapie lijkt hier geen verbetering in te brengen. Patiënten met uitzaaiingen op het buikvlies ontstaan door darmkanker hebben de beste genezingskansen. Hierbij worden uitgebreide operaties uitgevoerd waarbij alle tumor en uitzaaiingen worden weggehaald, waarna de buikholte wordt gespoeld met chemotherapie. Deze behandeling, waarvoor jonge, fitte, gemotiveerde patiënten in aanmerking komen, is op dit moment de enige kans op genezing.

Trefwoorden:

kanker, uitzaaiingen, buikvlies

“Dieper graven voor effectievere toepassing”
 

“Voedingswetenschappen; vereeuwigd met de erfenis van Hippocrates”

“Fetal Alcohol Spectrum Disorders: exploring prevention and management”

“Biomolecular engineering in the design of novel therapies to treat coagulation disorders and inflammatory diseases”

Geactiveerd proteïne C (APC) en heparine zijn biomoleculen die zowel celbeschermende als antistollende eigenschappen bezitten. In dit proefschrift wordt het gebruik van sterk verminderd antistollende varianten van APC en heparine, in zowel in vitro als in vivo modellen beschreven. Deze varianten reduceren infarctgroottes in een acuut hartinfarct-model en verminderen orgaanschade en vergroten de overlevingskans in drie verschillende ontstekingsmodellen. Het grote voordeel van deze varianten is dat de toegediende dosis, door hun verminderde bloedingsrisico, verhoogd kan worden, waardoor verbeterde doeltreffendheid bereikt wordt. Deze varianten kunnen in de toekomst worden getest in klinische studies om zo de huidige behandeling voor sepsis en andere ontstekingsgerelateerde ziekten te verbeteren.

Trefwoorden:

geactiveerd proteïne C (APC), heparine, stolling, ontsteking, hartinfarct, sepsis

“The Geographic dimensions of growth and development”

“Patient payments and health behavior: stick or carrot?”

“The entanglement of thrombus formation: systems biology as a novel key”

Dit proefschrift geeft nieuwe informatie over trombusvorming, met name over de rol  van verschillende bloedplaatjesreceptoren en van eiwitten die in bloedplaatjes opgeslagen zijn. Het beschrijft onder meer de ontwikkeling van een innovatieve test, de zogenaamde flowkamertest, waarmee met kleine hoeveelheden bloed onder stromingscondities (microfluidics) het proces van trombusvorming in gezonde controles en patiënten gemeten kan worden. Verder geeft het proefschrift een meta-analyse van in de literatuur beschreven studies van tromboseneiging bij genetisch gemodificeerde muizen. Hieruit blijkt dat de flowkamertest een goed alternatief kan bieden voor in vivo dierproeven. Uit deze analyse komen ook een aantal nieuwe bloedplaatjeseiwitten die waarschijnlijk betrokken zijn bij trombusvorming. De conclusie is dan ook dat de flowkamertest niet alleen van belang is voor de kliniek, maar ook als alternatief kan dienen voor proeven met levende proefdieren.

Trefwoorden:

trombusvorming, eiwitten, flowkamertest

“Clinical psychological and economic aspects of pregnancy care in women with a history of preeclampsia or HELP syndrome”

Bij preëclampsie (PE) is er naast hoge bloeddruk in de zwangerschap ook sprake van eiwitverlies in de urine. PE kan ook ernstige gevolgen hebben voor het kind, zoals vroeggeboorte. PE kan overgaan in het HELLP-syndroom, maar het HELLP-syndroom kan ook plotseling ontstaan.  Vrouwen met een eerdere PE/HELLP hebben een verhoogd risico gedurende volgende zwangerschappen. In de PreCare studie is nagegaan of het kosteneffectief is om het zorgschema bij vrouwen met een eerdere PE/HELLP af te stemmen op de individuele herhalingskans. In totaal werden 311 vrouwen geïncludeerd. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat het gebruikte voorspellingsmodel slechts matig accuraat kan voorspellen welke vrouw een recidief ontwikkelt en wie niet. Herhalingskans-geleide zorg bleek ook niet goedkoper te zijn dan standaardzorg. De resultaten van het onderzoek geven geen aanleiding om door te gaan met deze nieuwe zorgbenadering bij zwangere vrouwen met eerdere PE/HELLP. 

Trefwoorden:

Preëclampsie (PE), HELLP-syndroom, zorg, kosteneffectief

“Caring for community-dwelling frail older people: a responsive evaluation”

“Strategies for Optimization of Aminoglycoside and Vancomycin Therapies”

In een tijdperk van toenemende resistentie tegen eerstelijns antibiotica, is de verwachting dat het gebruik van “oudere” antibiotica zal toenemen. Om de werkzaamheid te borgen en daarnaast bijwerkingen en resistentie te voorkomen is een beter inzicht nodig in de inzet van deze soms levensreddende antibiotica. In dit proefschrift wordt naar strategieën gezocht die leiden tot betere behandeluitkomsten met de “oudere” reserve- antibiotica: aminoglycosiden en vancomycine. Een optimale blootstelling aan deze antibiotica vormde het uitgangspunt. De studies zijn uitgevoerd bij pasgeborenen, patiënten met taaislijmziekte en patiënten opgenomen op een intensive care. De resultaten laten zien dat de introductie van nieuwe doseerschema’s en een wijziging van eerste keus middel kan leiden tot betere behandelresultaten. Het proefschrift draagt hiermee bij aan een veiliger en effectiever gebruik van het huidige antibiotische arsenaal.

Trefwoorden:

antibiotica, bijwerkingen, resistentie