Veerle Spronck (V.G.A.J.)

Het luistert nauw: Vernieuwing van participatie in symfonische muziek

In het Nederlandse discours over symfonieorkesten zijn problemen prominent aanwezig: het aantal bezoekers neemt langzaam af, het publiek dat er is wordt als passief gezien en de maatschappelijke relevantie van symfonische muziek wordt in twijfel getrokken. Vaak wordt een gebrek aan ‘participatie’ aangewezen als oorzaak van die problemen. Als reactie hierop, en op de daaraan gerelateerde beleidsmaatregelen en bezuinigingen, zoeken orkesten vandaag de dag naar manieren om hun traditionele concerten te innoveren. Ze zijn begonnen te experimenteren met hoe hun publiek (maar in toenemende mate ook hun musici) deelneemt aan concerten. Luisteraars worden uitgenodigd rond te lopen, te zitten of liggen tussen het orkest, apps te gebruiken tijdens het concert of krijgen de mogelijkheid bij te dragen aan de programmering.

Het is dit fenomeen dat ik onderzoek in mijn promotieonderzoek. In plaats van de problemen voor lief te nemen en orkesten te vergezellen in hun zoektocht naar oplossingen in de vorm van concertformats, onderzoek ik etnografisch hoe vier Nederlandse symfonieorkesten participatie innoveren in hun dagelijkse praktijken. Door nauwgezet hun alledaagse bezigheden te volgen breng ik in kaart hoe participatie varieert tussen spelers en activiteiten, hoe de materialiteit van symfonische muziek mogelijkheden voor participatie beïnvloed en hoe nieuwe waardes ontstaan in het vernieuwen van hun praktijken. Theoretisch maak ik gebruik van wetenschaps- en techniekstudies en cultuurwetenschappen om zowel de sociaal-materiële contexten als de esthetische ervaringen die centraal staan in de symfonische muziek te kunnen analyseren. Dit onderzoek zal ter discussie stellen wat expertise, kwaliteit en organisatorische en esthetische criteria zijn en betekenen in een vernieuwde orkestpraktijk. Uiteindelijk zal het leiden tot een  dieper begrip van het werk dat nodig is om participatie te vernieuwen als symfonieorkest.

Dit project maakt deel uit van het door NWO/SIA project 'Artful Participation: Doing Artistic Research with Symphonic Music Audiences' (projectnummer: 314-99-204), een samenwerking tussen de Universiteit Maastricht, Hogeschool Zuyd en philharmonie zuidnederland.

 

Promovenda: Veerle Spronck, MSc.

Promotoren: Prof. dr. Peter Peters & Dr. Ruth Benschop