De actieve patiënt als utopie
“De patiënt als partner, de patiënt als co-producent in de zorg, de patiënt aan zet, zelfmanagement en eigen regie zijn doorgeschoten managementtermen in het gezondheidsbeleid. Veel mensen zijn gewoon niet in staat om op een actieve manier hun gezondheid ‘te managen’. Patiëntorganisaties, zorgverleners, zorgverzekeraars en overheid hebben te weinig oog voor de verschillen tussen patiënten. Die verschillen verdienen meer aandacht. Er is pas sprake van patiëntgerichte zorg als professionals aandacht hebben voor verschillen in wensen, behoeften en vaardigheden van mensen.” Dit stelt prof. dr. Jany Rademakers in haar oratie, waarmee zij op 13 mei a.s. haar leerstoel Gezondheidsvaardigheden en patiëntparticipatie aan de faculteit Health, Medicine and Life Sciences van Maastricht University aanvaart.
Verschillen in gezondheidsvaardigheden
Een actieve patiënt beschikt over de juiste gezondheidsvaardigheden; hij kan lezen en schrijven en informatie verwerken, begrijpen, keuzes maken en toepassen. Helaas is er in ons land een grote groep mensen die laaggeletterd is. Zij hebben deze vaardigheden niet en zijn niet in staat zijn om etiketten op medicijnen en folders te lezen, formulieren te begrijpen of in te vullen en borden en wegwijzers in ziekenhuizen te lezen. Vooral mensen met een lagere opleiding en een lagere sociale status hebben hier last van.
Bij meer complex gedrag, zoals meebeslissen over een behandeling en zelfmanagement, spelen ook psychologische en sociale aspecten een belangrijke rol. Dan gaat het over eigenschappen als motivatie en zelfvertrouwen. Eén op de twee Nederlanders heeft moeite om zelf de regie te voeren op het gebied van gezondheid, ziekte en zorg.
De kloof verkleinen
Gelukkig zijn gezondheidsvaardigheden, tot op zekere hoogte, te leren en te verbeteren. Prof. Dr. Rademakers pleit in haar oratie voor patiëntgerichte zorg, met aandacht voor verschillen in wensen, behoeften en vaardigheden van mensen. Daarnaast stelt ze dat de gezondheidszorg zélf moet veranderen zodat die eenvoudiger en toegankelijker wordt en daardoor beter aansluit bij de mogelijkheden van mensen. Alleen zo kan de kloof tussen ons ingewikkelde zorgsysteem en de patiënt verkleind worden en kan de patiënt een veel actievere rol spelen.
Lees ook
-
Twijfels over vaccineren blijven een belangrijke uitdaging voor de wereldgezondheid. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt vaccinatie-aversie zelfs als een van de tien grootste bedreigingen. Maar wat is vaccinatie-aversie en welke invloed heeft het op onze samenleving? Hoe kunnen we ermee omgaan, met name in de zorgverlening? Promovendus Veja Widdershoven doet onderzoek naar deze vragen én doet een voorstel hoe we vaccinatie-aversie kunnen benaderen.
-
In aanloop naar de Europese verkiezingen zijn er zorgen over de staat van democratie en rechtsstaat in Europa. In Nederland is het een zorg die rond de formatietafel hangt. Polen leek lange tijd dezelfde kant op te gaan als Hongarije, maar sinds de verkiezingen van afgelopen oktober lijkt daar het tij gekeerd. De belangrijkste les die we van Polen kunnen leren? Democratie wordt niet gemaakt in het stemhokje, maar op straat.
-
Al met al zullen maar weinig mensen bij het lezen over de boerenprotesten gedacht hebben ‘dit is goed nieuws voor de EU.’ En toch zouden de boerenprotesten dat best eens kunnen zijn.
