Minder bureaucratie, meer medisch onderzoek

UM-alumni stroomlijnen procedure toestemmingsverklaring

De bureaucratische rompslomp in de gezondheidszorg aanpakken en daarmee een impuls geven aan medisch onderzoek - dat is het plan van drie kersverse UM-alumni. Ze hebben daarvoor een B.V. opgericht: Consense Data Exchange, en twee maanden lang hun licht opgestoken bij het Brightlands Blockchain Innovation Programme. Daar kregen ze ondersteuning bij het uitwerken van hun innovatieve concept. Meer transparantie van data-overdracht, daar is het hen om te doen. Het idee was goed voor een eerste prijs op de Hack4SmartServices Hackathon in Heerlen in mei 2017.

Ambitieus project

“Ons oorspronkelijke doel was niets minder dan de heilige graal van de gezondheidszorg”, vult Marta Giralt aan. “Hoe bouw je een platform dat het mogelijk maakt om medische gegevens op een veilige manier uit te wisselen? Als je kijkt naar de gezondheidszorg in Nederland, dan zie je een gefragmenteerde infrastructuur, waarbij de informatie verspreid is over de zorgaanbieders”, zo legt ze uit. “Onze persoonlijke gegevens zijn niet in ons bezit; die informatie is in handen van zorgaanbieders zoals ziekenhuizen en apotheken. De heilige graal van gegevensuitwisseling ligt nog steeds in ons vizier, maar we hebben besloten om ons eerst te richten op een specifiek onderdeel van het hele proces en dat te automatiseren met behulp van blockchain-technologie.”

Dat specifieke onderdeel is geïnformeerde toestemming (informed consent), een essentiële voorwaarde voor elk medisch onderzoek. Het gaat erom dat mensen controle krijgen over hun gegevens. Het doel, de risico's en de voordelen van een onderzoek moeten duidelijk zijn, zodat ze geheel vrijwillig een rationeel besluit kunnen nemen over eventuele deelname. Consense Data Exchange komt precies op het juiste moment. Vanaf 25 mei 2018 wordt een nieuwe verordening toegepast die alle Europeanen volledige controle over hun gegevens geeft. De Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR) biedt EU-burgers 'digitale rechten' in een tijd waarin de economische waarde van hun persoonlijke gegevens sterk toeneemt. De maatregel zal grote gevolgen hebben voor bedrijven en organisaties die deze informatie gebruiken.

Omwenteling

De EU-verordening betekent een heuse omwenteling in een wereld die in rap tempo digitaliseert, aldus Oskar Person. Het vormt een grote uitdaging voor de gezondheidszorgsector en in het bijzonder voor de onderzoekers in die branche. “Hun corebusiness draait om het verzamelen, analyseren en gebruiken van patiëntgegevens en vanaf mei is deze digitale informatie niet langer meer hun eigendom. De maatregel zou een belemmering kunnen vormen voor onderzoek, maar wij zien het als meer als een hefboom voor vrije wetenschap, een hulpmiddel dat de positie van zowel onderzoeker als betrokkene versterkt.”

“GDPR regelt de toestemming van betrokkenen en hoe er moet worden omgegaan met mensen die hun toestemming aan onderzoekers om gebruik te maken van hun gegevens, willen intrekken”, zo voegt Giralt eraan toe. “De verordening is streng en de straffen zijn vrij hoog, maar er wordt niets gezegd over de technologie die zou moeten worden gebruikt. Dus is er ruimte voor innovatie.”

In die ruimte is het bekroonde Hackathon-team gestapt. Ze legden zich toe op het stroomlijnen van de toestemmingsprocedure, waarbij betrokkenen de controle behouden over hun gegevens. “De huidige procedure is vrij omslachtig”, zegt Thiel. "Vaak wordt het nog op papier gedaan; dat moet worden afgedrukt en ondertekend. De toestemmingsformulieren worden dan per post heen en weer verzonden. We hebben ons gericht op het digitaliseren van dit proces en het verzamelen van statistieken over het verloop ervan. Daarnaast willen we communicatiekanalen opzetten zodat mensen vragen kunnen stellen over het onderzoek. Op die manier kunnen ze er ook meer bij betrokken worden.”

Voordelen voor onderzoek

Mensen betrekken bij het onderzoeksproces, dat is wat het trio voor ogen had toen ze hun bedrijf opstartten. Door een betere procedure voor geïnformeerde toestemming zullen er meer gegevens beschikbaar komen voor onderzoekers. Dit kan leiden tot nieuwe inzichten en de wetenschap vooruithelpen. Daarvan zal de hele samenleving profiteren. Simpel gesteld werkt Consense Data Exchange aan het verminderen van de bureaucratie in het gezondheidsonderzoek om meer onderzoek mogelijk te maken. “Onderzoeksinstituten zullen voor onze diensten willen betalen”, zegt Thiel. “Dit kan op basis van abonnementen of licenties voor grote organisaties zoals UM, die ons product in hun softwaresysteem kunnen integreren.”

Nu het ondernemingsmodel is opgesteld, werkt het Consense-team aan een bedrijfsplan met de steun van experts van het Brightlands Incubatie Programme. Het programma is onderdeel van Techruption, een speciale co-creatiezone op de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen. Het wordt ondersteund door multinationals, financiële instellingen, energiebedrijven, lokale en regionale overheden en onderzoeksinstellingen. Daarnaast probeert Consense Data Exchange samenwerkingsverbanden aan te gaan met onderzoekers, ziekenhuizen, verzekeringsmaatschappijen en andere belanghebbenden om het project van de grond te krijgen. Over het algemeen wordt er zeer positief gereageerd op het initiatief. "We hebben financiering aangevraagd bij onder andere de Europese Unie en LIOF. Daarmee kunnen we een degelijke haalbaarheidsstudie doen”, zegt Giralt. “We kunnen dan kijken naar de juridische, technische en zakelijke aspecten. Ons plan is om een ​​minimaal levensvatbaar product te hebben tegen de tijd dat de GDPR van kracht wordt.”

marta and oskar
Marta Giralt en Oskar Person

Door: Theo Tamis