Prijsbanden

Een onderdeel van de Jezuïetencollectie vormt de collectie prijsbanden, ook wel prijsboeken genoemd. Zij zijn afkomstig uit de deelcollecties van de voormalige theologische faculteit van de Jezuïeten in Nederland (het Canisianum in Maastricht), de filosofische faculteit (het Berchmanianum in Nijmegen) en uit de bibliotheek van het voormalige grootseminarie in Warmond.

De pedagogiek van de wedijver speelde op de Latijnse scholen van vóór de 19e eeuw een belangrijke rol. Deze scholen verzorgden vanaf eind 16e eeuw tot de oprichting van de gymnasiums in 1876 de vooropleiding tot de universiteit. De Jezuïeten hadden in het bevorderen van de onderlinge competitie tussen de leerlingen een pedagogisch middel bij uitstek gezien en een prijsuitreiking in hun onderwijssysteem op de Jezuïetencolleges geïntegreerd. Op de Latijnse scholen werden de leerlingen uit de hoogste klas tijdens de halfjaarlijkse openbare promotie 'ad academiam', dat wil zeggen naar de universiteit gepromoveerd. Deze leerlingen hielden dan een oratie in bijzijn van hun familie en andere belangstellenden. Daarna kregen de leerlingen uit de lagere klassen die met goede prestaties als de 'primus' (de beste van de klas) of de 'secundus' (de op één na beste) naar een hogere klas overgingen uit handen van scholarchen of curatoren – de huidige schooldirecteuren - een fraai ingebonden prijsboek als beloning. Zo een plechtigheid vond doorgaans plaats in de school zelf, maar soms ook in een nabij gelegen kerk. Meestal werd het voorblad van deze prijsbanden met een opdruk van het wapen van de stad versierd.

De collectie prijsbanden van de Universiteitsbibliotheek Maastricht omvat in totaal 141 banden. In de loop van 2007 zijn de prijsbanden uit de desbetreffende deelcollecties gelicht om op deze manier een zichtbare bijzondere collectie te vormen. Daarnaast zijn de banden van nieuwe signaturen voorzien en ondergebracht in de kluis van het depot van de bibliotheek. In datzelfde jaar is deze collectie bovendien compleet gerestaureerd en van boekvriendelijke etiketten voorzien. In 1999 is een tentoonstelling aan deze deelcollectie gewijd.