Achtergrond: administratieve last en beperking van het vrij verkeer van personen
Binnen de Europese interne markt is het mogelijk om het pensioen in een andere lidstaat te genieten. Europese regels waarborgen de grensoverschrijdende pensioenuitbetaling, waardoor na emigratie naar het buitenland een pensioengerechtigde zijn of haar Nederlands pensioen blijft ontvangen. Daarbij komt echter wel het levensbewijs om de hoek kijken: in Nederland wordt het overlijden automatisch doorgegeven aan pensioeninstellingen, maar dit geldt veelal niet in het geval de gepensioneerde zich in het buitenland bevindt. Om onterechte uitbetaling van pensioen te voorkomen, dienen gepensioneerden die in het buitenland van hun pensioen genieten periodiek levenswijzen in te sturen. Promovendus Sander Kramer heeft eerder in zijn blog al betoogd dat dit als een belemmering van de Europese vrije verkeersrechten kan worden gezien.

Voorstel ITEM: stroomlijnen en digitaliseren
Volgens ITEM kan – en moet – het inleveren van levensbewijzen adequater geregeld worden, met zo min mogelijk belemmeringen voor de mobiele personen. Daartoe zijn aanbevelingen bij de Pensioenfederatie gedaan, die in een aanbeveling van de Pensioenfederatie aan haar leden zijn overgenomen. Daarbij worden pensioeninstellingen aangespoord om het moment van inlevermomenten te harmoniseren met het beleid van de Sociale Verzekeringsbank (SVB; voor de AOW) en te denken aan het digitaliseren en automatiseren, waardoor levensbewijzen overbodig zijn. In een eerder nieuwsbericht is de volledige aanbeveling van ITEM terug te lezen.

Praktische implementatie: app van ABP
Pensioenfonds ABP heeft onlangs  een app voor bewijs van in leven zijn aangekondigd. Via deze app kunnen gepensioneerde deelnemers van ABP, die in het buitenland uitkeringen van ABP ontvangen hun levensbewijs doorsturen. De authenticatie vindt dan plaats via het identiteitsbewijs en een QR-code, dat via mail of post wordt opgestuurd. De app zal naar verwachting richting het einde van dit jaar beschikbaar worden.

Expertisecentrum ITEM verwelkomt deze digitale innovatie, dat overeenkomt met de eerder gedane aanbevelingen. “De obstakels voor de grensoverschrijdende mobiliteit liggen niet slechts binnen de nationale wetgevingen zelf maar vloeien ook voort uit administratieve verplichtingen zoals ondergenoemde. Dit is een aanzienlijke stap ten faveure van het recht voor mobiele personen om zich ongehinderd en vrij te bewegen binnen de Europese interne markt”, aldus promovendus Sander Kramer. Toch blijven ook uitdagingen bestaan, zoals het verder uitrollen van de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI) binnen de pensioeninstellingen.

Met de komst van de app zijn in ieder geval de gepensioneerden met een pensioen van ABP van administratieve lasten verholpen. ITEM spoort andere pensioeninstellingen en de SVB aan om dit voorbeeld te volgen.

Het Institute for Transnational and Euregional cross border cooperation and Mobility / ITEM is de spil van onderzoek, advisering, kennisuitwisseling en trainingsactiviteiten omtrent grensoverschrijdende mobiliteit en samenwerking.