Na drie jaar voorbereiding ging op 1 september 2018 het MCICM van start. Het centrum is een samenwerkingsverband van de Universiteit Maastricht (UM), Zuyd Hogeschool en philharmonie zuidnederland. Bij het orkest ontstond de behoefte aan vernieuwing op basis van wetenschappelijk en praktijkonderzoek. De UM nam de uitdaging aan en het orkest kreeg de rol van een laboratorium voor klassieke muziek, te vergelijken met een academisch ziekenhuis. Daar worden patiënten genezen en studenten opgeleid, en wordt onderzoek verricht. Met andere woorden: praktijkgerichte activiteiten, overdracht van kennis en wetenschappelijk werk.

Meedenken en meedoen
“In een van onze projecten onderzoeken we hoe we het publiek een andere rol kunnen geven in de uitvoering van klassieke muziek,” zegt Peter Peters. “Dat doen we door middel van drie experimenten met het orkest. Het eerste betreft de programmering. Het is gebruikelijk dat het orkest die bepaalt. Er komt een seizoensbrochure en dat is het. Hoe maak je het publiek medeverantwoordelijk voor wat er wordt gespeeld en vooral ook waarom? Het tweede experiment wil publiek betrekken bij het organiseren van de concerten. De traditionele opstelling is publiek in de zaal, orkest op podium. Maar hoe kun je het publiek mee laten doen met het orkest, bijvoorbeeld door een kijkje in de keuken of door samenwerking met amateurmusici? Op het derde niveau kijken we naar de beoordeling van concerten. Mensen vinden vaak dat ze onvoldoende weten van klassieke muziek om erover te mogen oordelen. Dat is eigenlijk jammer. Hoe kunnen we mensen met elkaar en met de musici in gesprek brengen over wat ze hebben gehoord en meegemaakt?”

Schatkamer
“Orkesten zoals philharmonie zuidnederland vinden innovatie belangrijk,” zegt Peters. “Ze organiseren concerten op andere plekken dan de concertzaal, zoals in een oude Philipsfabriek in Eindhoven. In plaats van de traditionele inleiding voorafgaand aan het concert vertelt een musicus online over de muziek die gespeeld wordt.” Naar dit soort vernieuwende initiatieven doet het MCICM-onderzoek. De resultaten van dat onderzoek dragen weer bij aan praktijkprojecten.

Het MCICM staat voor een mooie uitdaging, vindt Peters. Klassieke muziek is een schatkamer, is de overtuiging van het centrum. En de muziek uit die schatkamer kan meer zijn dan alleen een object van bewondering in de concertzaal. “Een van onze plannen is om aan het werk te gaan met een symfonie van Mahler. We ontleden het stuk en halen er de volksmuziek uit. Die gaan we bewerken in een samenwerking tussen de musici van het orkest, muziekstudenten en amateurmusici en uitvoeren op onverwachte plekken zoals in een café. Mahler am Tisch. Dat klinkt alsof we klassieke muziek naar de mensen willen brengen, maar wat we doen is mensen naar klassieke muziek brengen.”

Symposium en oratie
Het symposium ‘Rehearsing Orchestral Innovation’ vindt op vrijdag 29 maart plaats in de St. Janskerk, en op zaterdag 30 maart in het Conservatorium. Het symposium is niet voor publiek toegankelijk. Prof. dr. Peter Peters spreekt op vrijdag van 16.30 tot 17.15 uur zijn inaugurele rede uit in de Aula van de Minderbroedersberg 4-6 van de Universiteit Maastricht. Titel van de rede is ‘Unfinished Symphonies’. Bekijk hier het programma van het symposium.