Van nul af aan begonnen

Hild is afgelopen augustus voortvarend van start gegaan met een internationaal team onderzoekers. Met velen van hen werkte hij al samen in Glasgow. Iedereen is laaiend enthousiast over de kansen in Maastricht. Hild: “De ETpathfinder is een soort schaalmodel van de Einstein Telescoop die hopelijk in het Heuvelland gebouwd gaat worden: een diep gekoelde driehoekige ondergrondse laserdetector die zeer ver in het heelal kan kijken, in theorie tot de oerknal. Onderzoek naar zwaartekrachtgolven en de bouwstenen van ons heelal kunnen hierdoor een enorme boost krijgen. In de Pathfinder experimenteren we met de technieken die daarvoor nodig zijn, zoals laserlicht en trillingsdempers. We zijn van nul af aan begonnen; van het uitwerken van conceptuele ideeën tot een functioneel ontwerp. De uitdaging zit erin dat we op vele gebieden de grenzen van de techniek op moeten zoeken en de vele details daarbij waar we op moeten letten. Systemen van vijftien internationale partners moeten op elkaar aansluiten en het moet in één keer goed zijn, dus dat vraagt veel afstemming."

Optimale werkomgeving

De ETpathfinder wordt gebouwd in de voormalige transporthal van Dagblad de Limburger in Maastricht en meet zo’n 800 vierkante meter.  “Hier kunnen mensen prima op anderhalve meter afstand van elkaar doorwerken”, aldus Hild. “We zijn nu bezig een nieuwe, trillingvrije vloer te maken die los van de muren staat. Daarna zijn de ‘clean rooms’ aan de beurt. De kleinste stofdeeltjes kunnen namelijk al invloed hebben op de kwaliteit van de metingen of de spiegels beschadigen die de laserstralen heen en weer sturen. We hebben goede vacuümsystemen nodig voor een optimale werkomgeving. Deze hightech infrastructuur heeft een prijskaartje. Tegen het eind van dit jaar is de eerste 6 miljoen euro is al besteed.”

Geen kristallen bol

Of de Coronacrisis een negatieve invloed op het hele project gaat hebben durft Hild niet te voorspellen. “Het is te vroeg om daar nu al uitspraken over te doen. We hebben nog werk en plannen voor de komende 20 tot 25 jaar. Natuurlijk maak ik me ook weleens zorgen. Maar dan meer over de impact van de crisis in het algemeen, op onze levens, onderwijs en onderzoek en de totale samenleving.”

Positief blijven tijdens een crisis

Hoe dieper de crisis, hoe belangrijker ik het vind om naar de positieve kanten te kijken. Voor het milieu en de klimaatverandering is dit in ieder geval een gunstige tijd. Het is wonderlijk om te zien dat veel dingen die eerst onmogelijk leken, nu vanzelf gebeuren. Eén van mijn goede voornemens voor het jaar 2020 was om niet te vliegen. Het koste me wat moeite en vele lange treinreizen, bijvoorbeeld naar Wenen en Hamburg. Maar ik geloof dat ik mijn voornemen de rest van het jaar zonder veel moeite kan uitvoeren! Alhoewel het jammer is om niet bij de LIGO en Virgo detectoren in Amerika en Pisa op bezoek te kunnen gaan. Maar al video bellend kunnen we toch veel uitzoeken en samenwerken. Ik heb nu vijf à tien videovergaderingen per dag dus ik moet wel goed letten op de balans tussen werk en privé. Met twee jonge kinderen in huis en dagopvang en scholen dicht aan weerzijden van de grens, moet ik zorgvuldig plannen. Petje af voor al die miljoenen ouders die nu thuis-onderwijs verzorgen. En nog meer respect voor de onderwijzers die dit doorgaans dag in dag uit doen. Wij zullen de komende weken, maanden, jaren nog volop bezig zijn met het bouwen en finetunen van de Pathfinder. In 2021 hopen we te kunnen starten met het testen van de technieken die vanaf 2030 in de Einstein telescoop geïmplementeerd gaan worden. Nog een lange weg te gaan dus.”

Door: Josephine Dols-Knegtering, foto Stefan Hild: Philip Driessen